بیماریMultiple Sclerosis  MS))

بیماری MS یک بیماری خودایمن می باشد به این معنی که سیستم ایمنی فرد قسمتهایی از سیستم عصبی خود را مورد حمله قرار می دهد و معمولا آنتی بادی هایی بر علیه قسمت های مختلف میلین در این بیماری قابل اندازه گیری است. نقش این آنتی بادی ها در بیماری زائی و روند بیماری MS هنوز به خوبی شناخته نشده است

 

بیماری Neuro Myelitis Optica(NMO)

 NMOبیماری اتو ایمیون مزمن سیستم اعصاب مرکزی است که با شدت و علائم بالینی مختلفی بروز می کند، بنابراین با عنوان طیف NMO  شناخته می شود(NMOSD) Neuro Myelitis Optica Spectrum Disorders. این بیماری عمدتاً نخاع و عصب بینایی را درگیر می کند، اگرچه ممکن است ضایعات مغزی نیز در سیر بیماری رخ دهد. علایم بیماری NMO به علایم بیماری مالتیپل اسکلروزیس ‌(MS) شبیه است به همین دلیل گاهی تشخیص این دو بیماری از یکدیگر بسیار مشکل است به طوری که در گذشته تصور می‌شد که بیماری NMO نوعی از بیماری MS است. اما امروزه مشخص گردیده است که این بیماری از لحاظ آسیب شناسی تفاوت‌های زیادی با MS دارد.

سندرم کلاسیک بیماری NMO که سندرم دویک نام دارد شامل اپتیک نوریتیس دوطرفه و میلیت است که فقط در 10% موارد رخ می دهد.

امروزه این بیماری به دلیل وجود یکسری اتوآنتی بادیهای خاص در سرم که به نام آنتی آکواپورین-4 Anti Aquaporin-4 (AQP4) شناخته می شوند، از بیماریMS  مجزا می گردد. این آنتی بادی ها به عروق کوچک مغز متصل می شوند و آنتی ژن اصلی آنها اکوپورین-4 (پروتئینی که سطح آستروسیت های سیستم اعصاب مرکزی وجود دارد) می باشد.

 

مارکر آنتی AQP4

AQP-4کانال آبی است که در سطح آستروسیت های سیستم اعصاب مرکزی وجود دارد و آنتی بادی علیه این کانال یکی از مهمترین بیومارکر های اثبات شده، برای تشخیص بیماری NMO است.

آنتی بادی ضد  AQP-4در 60 تا 90 در صد مبتلایان دارای معیار های بالینی NMO ، قابل رد یابی است. تشخیص و تعیین عیار این آنتی بادی  برای بیماری NMO  ، Opticus Neuritidid (ON) و Longitudinal Extensive Transvers Myelitis (LETM)، 91 % اختصاصی است.

سنجش آنتی بادی AQP-4  با روش های  ELISA و  RadioImmunoPercipitation Assay (RIPA)امکان پذیر است ولی حساسیت این متد ها نزدیک به 56 درصد می باشد که منجر به گزارش مقادیر زیادی منفی کاذب می شود. بهترین و قابل اعتماد ترین روش برای سنجش و تعیین عیار آنتی بادی  AQP-4 تکنولوژی  BIOCHIP-Mosaics containing Recombinant Cell Immunofleurscence(BCM.RC-IF) می باشد.

 با ردیابی آنتی بادی AQP-4 با حساسیت بالا می توان با اعتماد قابل قبولی بیماری NMO را از سایر بیماری های دمیلینه کننده  حادسیستم اعصاب مرکزی (CNS)مانند MS کلاسیک، تشخیص افتراقی داد و روش های درمانی متفاوتی را در پیش گرفت.

 در تکنولوژی  BCM-IIFT علاوه بر استفاده از برش بافت های CNS پریمات ها، آنتی ژن هایAQP-4  با تکنیک ترانسفکشن  در سطح سلول های   Human Embryonic Kidney(HEK-293) بیان شده  Recombinant Cell)) و بدین ترتیب امکان بررسی طیف وسیعی از اتو آنتی بادی ها برعلیه آنتی ژن های نورونی و گلیال که در روند بیماری های اتوایمیون CNS مانند اتوآنتی بادی های مربوط به سندرم های پارانئوپلاستیک تولید می شوند را فراهم می کند.

اصول تست  Anti-Aquaporin-4 IIFT

سیستم تست به طور انحصاری برای تعیین شناسایی آنتی بادی ھای انسانی در سرم یا پلاسما و شرایط in vitro عمل می کند و می تواند به طور کیفی یا کمی انجام شود. در این تست BIOCHIPS با  رقت های مختلفی از سرم بیمارانکوبه  می شوند. در مرحله دوم، به آنتی بادی  ضد انسانی Anti-human globulin ((AHG نشاندار شده با fluorescein اضافه می شود و در صورت حضور اتوآنتی بادی (عمدتا از کلاس IgA، IgG و IgM) واکنش مثبت با میکروسکوپ فلورسانس قابل مشاھده خواھند بود.

 

Anti MOG antibody

میلین  یک غلاف لیپوپروتئینی است و یکی از پروتئین های مهم تشکیل دهنده آن میلین الیگودندروسیت گلیکوپروتئین Myelin Oligodendrocyte  (MOG)می باشد. در بیماری MS غشاء میلین آسیب دیده و سرعت انتقال امواج عصبی کاهش می یابد. در محلی که میلین آسیب دیده یا از بین رفته ضایعاتی به نام پلاک ایجاد می شود.

MOG به طور انحصاری درCNS و روی غشاء خارجی غلاف میلین وجود داشته و  توسط اولیگودندرروسیت ها تولید و عرضه می شود. تولید آنتی بادی بر علیه بخش پروتئین 28 کیلو دالتونی مولکول  MOG شاخص ویژه ای برای تشخیص بیماری های دمیلینه کننده اکتسابی CNS  به ویژه در اطفال و همچنین در تشخیص NMO  و NMOSD می باشد.

 

مقایسه تیتر آنتی بادی ضد MOG در بیماری های التهابی نورون

بیماری های التهابی نورونی نادر دارای ویژگی های بالینی و پاتولوژیکی، سن شیوع، دوره بالینی و متغیرهای متعددی در  CSFو غیره می باشند.

 بنابراین به دلیل برخی شباهت ها و هم پوشانی هایی که در یافته های بالینی، MRI و سایر تکنیک های تشخیصی وجود دارد، تشخیص نهایی و افتراق این بیماری ها از یکدیگر و .... بسیار مشکل می شود. تشخیص افتراقی نهایی  بیماری MS از سندرم دمیلینه کننده حاد  اهمیت زیادی دارد، زیرا درمان،مراقبت و پیگیری هر کدام با یکدیگر از پایه متفاوت است. بیماری MS یکی از شایعترین بیماری های دمیلینه کننده التهابی CNS است.

مطالعات بسیاری نشان داده اند که تیترهای بالای IgG  ضد MOG در برخی از بیماران Acute disseminated encephalomyelitis (AEDM)و یا ON )Optic Neuritis ( وجود دارد ولی در بالغین مبتلا بهMS  تیپیک نادر است.

مطالعات مختلف وجود آنتی بادی ضد MOG در گروهی از اطفال مبتلا به ADEM، NMOSD با نتیجه منفی AQP4، ON مونوفازیک یا عودشونده، Transverse Myeltis، MS آتیپیک و N-methyl-D-aspartate receptor encephalitis (NMDA) را نشان داده اند. در حالی که آنتی بادی ضد MOG  در بیماری های مونوفازیک مانند ADEM به صورت گذرا بوجود می آیند و کاهش این اتوآنتی بادی با بهبود بیماری در ارتباط است. این اتو آنتی بادی به صورت پایا و دائمی در بیماران مبتلا به ADEM مولتی فازیک، NMOSD، ON  عود شونده یا میلیت وجود دارند.

بیماری  MS یک بیماری اتوایمیون مزمن است که کل  CNS  را درگیر می کند و علائم بالینی آن  ناشی از پاسخ سیستم ایمنی ضد غلاف میلین آکسون ها  است  . بسته به درگیری  اعصاب مختلف علائم بالینی و دوره بیماری بسیار متفاوت است.  شایعترین علائم بیماری MS شامل اختلالات بینایی، بی حسی های موضعی و اختلالات حرکتی می باشد.

تست  سنجش آنتی بادی ضد MOG میزان آنتی بادی IgG   موجود در بدن بیماران را بر علیه MOG اندازه می گیرد. میزان این آنتی بادی در انواع مختلف بیماری MS و DEVIC Syndrome متفاوت می باشد و اندازه گیری آن  به پزشک در تشخیص نوع MS کمک فراوانی می نماید.

در مطالعات اولیه نقش آنتی بادی ضد MOG  با استفاده از تکنیک های مختلف انجام شده است. بر مبنای حساسیت و ویژگی روش تشخیص و سنجش عیار MOG، پیشرفتهای مهمی در فهم اهمیت اتوآتی بادیهای ضد MOG در مطالعات افتراقی بین بیمارانADEM و MS بدست آمده است. بر خلاف MS ، ADEM اغلب در کودکان شایع است (<10 سال) ،در فواصل نزدیک با عفونت یا واکسیناسیون رخ داده و عموماً دارای یک دوره (مونوفازیک) می باشد . بطور کلی این بیماری در دراز مدت دارای پیش آگهی مطلوبی است. درمان ضدالتهابی اولیه با کورتیکواستروئیدها یا پلاسمافرز در موفقیت درمان ADEM موثر است. در مقابل بیماریهای MS، NMO،ON  و LETM بیماریهای مزمن و پایدار هستند که به درمانهای تنظیم و یا مهارکننده سیستم ایمنی در دراز مدت نیاز دارند.

Reference:

EUROIMMUN AG. Stocker W Schlumberger W,Kruger C. Alle Beitrage zum Thema Autoimmundiagnostik und Labordiagnostik der infektionkrankheiten. In:Gressner A, Arndt T (Hrsg.) Lexikon der Medizinischen Laboratoriumsdiagnostik. (2012) .