سرطان سینه

 سالانه بیش از 192000 زن در آمریکا مبتلا به سرطان پستان می‌شوند. حدوداً 5 تا 10درصد این زنان، به شکل ارثی به این بیماری مبتلا می‌شوند. تغییراتی به نام دگرگونی یا جهش‌ در برخی ژن‌ها  موجب می‌شود تا برخی زنان  نسبت به سرطان پستان و دیگر گونه‌های سرطان مستعدتر شوند. تغییرات ارثی  در ژن‌های  BRCA1 و BRCA2 (نام اختصاری برای سرطان پستان 1 و سرطان پستان 2) در بسیاری از مبتلایان به سرطان‌های پستان و تخمدان وجود داشته است.ریسک ایجاد سرطان در طی دوره زندگی برای افرادی که حامل یک موتاسیون در یکی از این دو ژن هستند، حدود 50 – 80 % است.

احتمال اینکه سرطان پستان و یا تخمدان مربوط به ژن‌های BRCA1 و BRCA2 باشد، در خانواده‌هایی که پیشینه چندین مورد ابتلا به سرطان پستان دارند یا موارد ابتلا به هر دو سرطان‌های پستان و تخمدان را دارند یا یک یا چند عضو در خانواده مبتلا به دو نوع سرطان اولیه (تومورهای اصلی در قسمت‌های مختلف بدن) دارند و یا از نژاد یهودی اشک نازی (Ashkenazi) هستند، از بقیه بیش‌تر است.

 تغییرات BRCA1 و BRCA2 خطر ابتلای یک فرد به سرطان را بیش‌تر می‌کنند

در صورتی‌که زنی وارث ژن دگرگون شده BRCA1 یا BRCA2 باشد، احتمال ابتلای وی به سرطان پستان و یا تخمدان، در طول زندگی‌اش به‌شدت افزایش می‌یابد. زنانی که به شکل ارثی یکی از این ژن‌هایشان جهش یافته باشد، خطر ابتلایشان به سرطان‌های پستان و تخمدان در سنین جوانی (پیش از یائسگی) بیش‌تر می‌شود، و اغلب چند تن از بستگان نزدیکشان نیز به این بیماری‌ها دچار هستند. علاوه بر سرطان سینه و تخمدان جهش در این دو ژن سبب افزایش ریسک ابتلا به انواع دیگری از سرطان ها نیز می شود. از جمله این موارد می توان به سرطان لوله های فالوپ، نواحی صفاقی، سرطان سینه در مردان ناقل جهش، سرطان پروستات در مردان، سرطان پانکراس و انواعی از کم خونی فانکونی و برخی موارد نادر سرطان خون نیز می شود.

آنهایی که موتاسیون های BRCA1 وBRCA2  را به ارث می برند آن را به دختر ها و پسرهای خود انتقال می دهند و فرزند دارای 50 در صد شانس، برای به ارث بردن موتاسیون از والدینی که حامل این موتاسیون است، می باشد.

آیا آزمایش ژنتیک مشخصی برای شناسایی جهش های BRCA1 و BRCA2 وجود دارد؟

بله. آزمایشگاه  ژنتیک پزشکی در راستای شناسایی ناقلین جهش های این دو ژن آزمایش‌های تخصصی لازم را دارند و در حال حاضر این آزمایش‌ها را به صورت سرویس های ژنتیکی به مراجعین عرضه می نماید. البته به دلیل هزینه بالای این آزمایش بهتر است ابتدا مراجعین محترم تحت یک مشاوره ژنتیک دقیق قرار گرفته و پس از فرآیند مشاوره ژنتیک در خصوص انجام آزمایش تصمیم لازم را بگیرند.

آزمایش  BRCA1/2  یک تست غربالگری ژنتیکی با استفاده از فناوری  NGS  می باشد.  در حال حاضر NGS  جدید ترین روش در جهان می باشد، که نتایج دقیق ، قابل اعتماد و جامع می دهد. همچنین امکان تعیین کوچکترین تغییرات در ژنوم انسان را فراهم می سازد. هدف این آزمایش تشخیص وجود موتاسیون در توالی ژن های BRCA1/2   می باشد. بعد از انجام این آزمایش می توان مشخص کرد که آیا این فرد مورد بررسی در معرض ریسک بالاتری برای ابتلا به سرطان سینه یا تخمدان می باشد یا خیر.هدف نهایی تشخیص سرطان در مراحل اولیه، داشتن فرصت لازم برای درمان بیمارو انتخاب روش درمان مناسب (جراحی و غیر جراحی) است.

چه کسانی باید تست BRCA1  و BRCA2 را بدهند؟

متخصصین ژنتیک عقیده دارند که این آزمایش تنها باید زمانی انجام شود که فرد دارای احتمال داشتن جهش در این ژن باشد و انجام این تست برای افراد عادی که سابقه ای از سرطان در آنها و یا در افراد خانواده آن‌ها وجود ندارد توصیه نمی شود.

در حال حاضر الگوریتم ها و دستورالعمل هایی برای مشاوره و بررسی خانواده های دارای فرد مبتلا به وجود آمده است که پس از انجام این روش ها احتمال وجود جهش ژن های BRCA1 و BRCA2 در افراد مشخص می شود و به آنها  گفته می شود که نیاز به انجام آزمایش ژنتیک دارند یا خیر. به طور کلی برخی از مواردی که نیاز به بررسی ژنتیکی دارند شامل موارد زیر می باشند:

• سرطان سینه در سنین زیر 50 سال

• وقوع سرطان در هر دو سینه یک خانم (فرم دو طرفه)

• وقوع همزمان سرطان سینه و تخمدان در یک نفر و یا در اعضای یک خانواده

• وقوع چندین مورد سرطان سینه در یک خانواده

• وقوع دو یا چند مورد از سرطان مرتبط با BRCA1/2 در یکی از اعضای خانواده

• سرطان سینه در مردان

نتایج شناسایی جهش در ژنهای BRCA1/2 به چه معنی است؟

نتیجه آزمایش در ژن های BRCA1 و BRCA2 ممکن است منجر به ایجاد نتایج متفاوتی شود: نتیجه مثبت (شناسایی  جهش ژنتیکی)، نتیجه منفی (عدم شناسایی جهش ژنتیکی) و نتیجه مبهم یا غیرقابل تفسیر (همانند شناسایی جهش هایی که مضر یا غیر مضر بودن آنها مشخص نیست(.

نتیجه مثبت نشان دهده اینست که فرد یک جهش مضر و آسیب رسان را در یکی از ژن‌های BRCA1 و یا BRCA2 به  ارث برده است و بنابراین احتمال ابتلای وی به برخی سرطان ها از جمله سرطان سینه افزایش پیدا کرده است.

تفسیر نتیجه منفی آزمایش در ژن هایBRCA1 و BRCA2 کمی سخت تر بوده و بستگی به موارد متعددی از جمله  سابقه خانوادگی فرد در ابتلا به سرطان و همچنین شناسایی جهش مسبب بیماری در سایر بستگان وی دارد.

گاهی اوقات پس از انجام آزمایش ژنتیک یک تغییر ژنتیکی در یکی از ژنهای BRCA1/2 شناسایی می شود که تاکنون هیچ گزارشی در خصوص بیماری زا بودن و یا نبودن آن ارائه نشده است. این گونه نتایج تحت عنوان نتیجه مبهم و غیر قابل تفسیر شناخته می شوند. به طور دقیق نمی توان مشخص کرد که این گونه تغییراتی ژنتیکی ممکن است باعث سرطان شوند یا خیر. در این گونه مواقع معمولا مطالعات تکمیلی انجام خواهد شد تا در خصوص نتیجه به دست آمده با اطمینان بیشتری تصمیم گیری شود.

چگونه فردی که نتیجه مثبت دارد می تواند وضعیت بروز سرطان را برای خود مدیریت کند؟

روش های مختلفی برای جلوگیری از بروز سرطان در ناقلین جهش های BRCA1/2 وجود دارد که عمده ترین آنها شامل شرکت گسترده و منظم در برنامه های غربالگری سرطان، جراحی های پروفیلاکتیک ( پیشگیرانه) و استفاده از داروهای ممانعت کننده از بروز سرطان است.