سرطان چیست؟

سرطان به گروهی از بیماری ها اطلاق می شود که مشخصه آنها رشد خارج از کنترل و پخش سلول های غیرطبیعی می باشد. اگر پخش سلولها را نتوان کنترل کرد، نتیجه آن مرگ خواهد بود. علت ایجاد بسیاری از سرطانها به ویژه آن هایی که در  دوران کودکی اتفاق می افتند ناشناخته است اما عوامل بیرونی همچون سبک زندگی و مصرف دخانیات و عوامل داخلی همچون موتاسیونهای ژنتیکی، هورمون ها و شرایط ایمنی در آن دخیل هستند. عوامل خطرساز می توانند به طور هم زمان عمل  نمایند و یا اینکه به ترتیب موجب شروع و تسریع رشد سرطان شوند. بین مواجهه با عوامل بیرونی و ایجاد سرطان اغلب حدود 10 سال و بیشتر طول می کشد.

 

آیا می توان جلوی سرطان را گرفت؟

بخش قابل توجهی از سرطان ها از جمله آنهایی که  ناشی از مصرف دخانیات و الکل می باشند قابل پیشگیری هستند. بر اساس بررسی های جدیدی که توسط اپیدمیولوژیست های انجمن سرطان امریکا انجام شده است، از میان حدود 600920 مرگ ناشی از سرطان که تخمین زده می شود در سال 2017 در امریکا اتفاق بیفتد، 190500 مورد آن به واسطه مصرف دخانیات اتفاق می افتد، علاوه بر این بر اساس برآورد بنیاد جهانی تحقیقات سرطان، حدود 20 % سرطان ها در آمریکا ناشی از افزایش وزن، عدم تحرک فیزیکی، مصرف زیاد  الکل و تغذیه ناسالم است و لذا قابل پیشگیری می باشند. برخی از سرطانها که ناشی از عوامل عفونی همچون ویروس هپاتیت B، ویروس هپاتیت HPV ،HIV ،C و هلیکوباکتر پیلوری می باشند طبیعتاً با واکسیناسیون یا درمان عامل عفونی قابل  پیشگیری خواهند بود. سالانه بیش از 5 میلیون مورد سرطان پوست شناسایی می شود که اکثر آن ها با اجتناب از نور مستقیم خورشید و عدم استفاده از دستگاههای برنزه کننده پوست قابل پیشگیری هستند. با غربالگری می توان سرطان های روده و  دهانه رحم را در مراحل اولیه تشخیص داده و ضایعات پیش سرطانی را جراحی نمود، همچنین با غربالگری می توان برخی از سرطان ها را در مراحل اولیه که هنوز قابلیت درمان بیشتری دارند تشخیص داده و اقدامات لازم را به عمل آورد. غربالگری به کاهش تلفات ناشی از سرطان های سینه، روده، رکتوم، دهانه رحم و ریه کمک می کند. همچنین افزایش آگاهی درخصوص تغییرات در قسمت های خاصی از بدن همچون سینه، پوست، دهان، چشم یا دستگاه تناسلی می تواند به شناسایی  زودهنگام سرطان کمک کند.

 

چه تعداد بیماران سرطانی اکنون زنده هستند؟

در تاریخ اول ژانویه 2016 بیش از 5. 15 میلیون نفر آمریکایی که سابقه ابتلا به سرطان را داشته اند، در قید حیات بودند. بیماری برخی از این افراد اخیراً شناسایی شده و  هنوز تحت درمان هستند اما بیشتر آن ها سالهاست که هیچ علامتی از سرطان ندارند.

 

در سال 2017 چه تعداد موارد جدید و چه تعداد مرگ ناشی از سرطان انتظار می رود؟

انتظار می رود حدود 780 688 1 مورد جدید سرطان در سال 2017  در امریکا شناسایی شود. البته سرطان درجا ( in situ ) در هرجای بدن به جز مثانه و نیز سرطان سلول های بازال و سلول های سنگفرشی پوست شامل این آمار نمی شوند، چراکه گزارش این موارد به مراکز ثبت سرطان الزامی نیست.  موارد جدید سرطان که انتظار می رود در سال 2017 شناسایی شود را برحسب ایالت مشخص کرده است. انتظار می رود که در سال 2017 حدود 600290 نفر آمریکایی براثر سرطان جان خود را از دست بدهند و این به  معنی 1650 مرگ در روز است . سرطان بعد از بیماری های قلبی دومین عامل مرگ در امریکا محسوب می شود و تقریباً از هر 4 مرگ یکی به علت سرطان است.

 

چه پیشرفتهایی علیه سرطان صورت گرفته است؟

بررسی روندهای مرگ بر اثر سرطان بهترین وسیله سنجش پیشرفت علیه سرطان می باشد. میزان مرگ بر اثر سرطان در اکثر اوقات در قرن بیستم افزایش نشان می دهد که قله آن در سال 1991 بود که 215 مرگ ناشی از سرطان در هر 000  100 نفر گزارش گردید و علت آن اپیدمی مصرف دخانیات بود. در سال 2014 این رقم به 161 مرگ به ازای هر 000 100 نفر کاهش پیدا کرد که تقریباً یک کاهش 25 درصدی است و  بازهم علت کاهش مصرف دخانیات می باشد و علاوه بر آن بهبود روش های شناسایی و درمان نیز در این کاهش نقش دارند، به عبارت دیگر در طی دو دهه اخیر 1/ 2 میلیون نفر از تعداد مرگ های ناشی از سرطان کاسته شده است که این پیشرفت  ناشی از کاهش سریع در تعداد مرگ در اثر چهار سرطان متداول یعنی ریه، روده، سینه و پروستات می باشد (شکل 1 و 2). 

 

آیا میزان وقوع سرطان و مرگ ناشی از آن در ایالتهای مختلف متفاوت است؟

 متوسط وقوع  سالانه (موارد تشخیص داده شده) سرطان و مرگ ناشی از آن را به تفکیک نوع سرطان و ایالت مشاهده کنید. در مورد برخی از سرطانها همچون سرطان ریه، نوسان در ایالت ها بسیار زیاد است اما در مورد سرطان های دیگر همچون لنفوم غیرهوچکینی این نوسان دیده نمی شود.

 

چه کسی در معرض ابتلا به سرطان است؟

سرطان معمولاً در سنین بالا رخ می دهد. حدود 87 % سرطان ها در ایالت متحده در افراد بالای 50 سال شناسایی م یگردد. برخی رفتارها همچون مصرف  دخانیات، رژیم غذایی ناسالم و عدم تحرک نیز خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد. در امریکا تقریباً از هر 100 مرد 41 نفر و از هر 100 زن 38 نفر در طی دوران زندگی خود به سرطان مبتلا خواهند شد. این برآورد بر اساس  وقوع سرطان در کل جمعیت است و در مورد تک تک افراد به لحاظ وجود عواملی چون مصرف دخانیات، سابقه خانوادگی و حساسیت ژنتیکی دقیق نیست. رابطه بین مواجهه با یک عامل خطر و ایجاد سرطان را خطر نسبی می نامند. برای محاسبه  آن وقوع سرطان را در افرادی که ویژگی خاصی دارند با میران وقوع سرطان در افرادی که آن ویژگی را ندارند مقایسه م یکنند؛ بعنوان مثال زنان و مردان سیگاری 25 برابر افراد غیرسیگاری احتمال ابتلا به سرطان ریه را دارند، بنابراین خطر نسبی سرطان ریه در آنها 25 می باشد. در بیشتر موارد خطر  نسبی به این بزرگی نیست؛ مثلاً زنانی که مادر یا خواهر یا دختر آنها سابقه سرطان سینه دارند در مقایسه با دیگران 2 برابر بیشتر احتمال دارد که به سرطان سینه مبتلا شوند، بعبارت  دیگر خطر نسبی برای آن ها 2 می باشد.  

در مورد بیشتر سرطان ها درصورتی که سابقه ابتلای خانوادگی وجود داشته باشد، احتمال خطر بیشتر است. اکنون اعتقاد بر این است که بیشتر سرطان های فامیلی ناشی از ژنتیک مشترک افراد و محیط زندگی مشابه آ نها می باشد. تنها جزء کوچکی  از سرطان ها هستند که شدیداً ارثی م یباشند و از طریق ژنتیک به ارث می رسند.

 

چند درصد از افراد پس از سرطان زنده می مانند

در دهه گذشته میزان بقای 5 ساله در میان سفیدپوستان 20 % و در میان سیاهپوستان 24 % افزایش یافته است، مع ذلک هنوز میزان بقای سیا هپوستان کمتر است ( 68 % سفیدپوستان و 61 % سیاهپوستان). پیشرفت در میزان بقا، ناشی از  پیشرفت در درمان و تشخیص برخی انواع سرطان می باشد. میزان بقا برحسب نوع سرطان و نیز مرحله تشخیص آن متفاوت است. بقای نسبی از تقسیم درصد افرادی که بعد از تشخیص سرطان برای یک مدت خاص (معمولاً 5 سال) زنده مانده اند به درصد افرادی که بدون سرطان در طی این مدت زنده مانده اند، بدست می آید. این نسبت بین بیمارانی که هیچ علامتی از سرطان ندارند با آنهایی که دچار عود بیماری شد هاند یا هنوز تحت درمان هستند تفاوت نمی گذارد و نیز بین بیماری که بهبود یافته است با آنکه پس از 5 سال فوت  کرده است، تفاوت قائل نمی شود. اگرچه نرخ بقای نسبی اطلاعاتی درخصوص بیماران سرطانی در یک جمعیت بیان می کند، اما باید با احتیاط تفسیر شود. نخست اینکه نرخ بقای 5 ساله پیشرفت های اخیر را در تشخیص و درمان سرطان  نشان نمی دهد، زیرا که بر اساس اطلاعات بیمارانی بیان می شود که سال ها پیش تشخیص داده شده اند. در ثانی عواملی را که در بقای بیمار دخالت دارند مانند درمان، سایر بیماری ها و تفاوت های بیولوژیک و رفتاری را در نظر نمی گیرد. نکته سوم آنکه بهبود در نرخ بقا همیشه نشانگر پیشرفت علیه سرطان نیست.

 

منبع : شماره 162 مجله اخبار آزمایشگاهی