علاوه بر ناهنجاری های ذکر شده ناهنجاری های کروموزومی مثل میکرودلیشن ها و مضاعف شدگی های کروموزومی نیز می توانند منجر به اختلالات جسمی و یا ذهنی شوند که ممکن است حتی شدیدتر از اختلالات مربوط به کل کروموزوم و یا نبود کامل یک کروموزوم باشد. بر خلاف آنیوپلوئیدی (اختلالات تعدادی کروموزوم ها) که ریسک ایجاد آن ها مربوط به عدم جدایی کروموزوم ها در هنگام تقسیم بوده و با سن مادر مرتبط است وقوع حذف ها و دو برابر شدگی ها به سن مادر بستگی نداشته و در حدود 1 تا 1.7% از همه بارداری ها ی نرمال از لحاظ ساختاری می تواند اتفاق بیفتد. به طوری که در زنان جوان ریسک وقوع حذف های مهم از لحاظ بالینی از ریسک وقوع سندرم داون (تریزومی 21) بیشتر است. به دلیل اینکه مداخله های درمانی برای جنین های مبتلا به برخی از این اختلالات می تواند سودمند باشد تشخیص پیش از تولد برای مدیریت بهینه آن ها اهمیت زیادی دارد.

به همین دلیل تشخیص پیش از تولد این اختلالات برای مادران بار دار توصیه می شود که اخیرا" با معرفی روش غربالگری هارمونی ;CfDNA NIPT زنانی که قبلا" کاندید انجام آزمایش غربالگری با روش های تهاجمی بودند بهتر است از روش NIPT  برای اجتناب از ریسک خطر سقط جنین استفاده کنند.

تشخیص اختلالات میکروسکوپی با روش NIPT به دلیل سایز کوچک آن ها از تشخیص آنیوپلوئیدی ها مشکل تر است اما اخیرا" یک روش تشخیص SNP بر اساس NIPT به پروتکل های تشخیصی و غربالگری آزمایش سل فری هارمونی برای تشخیص 5 سندرم ریزحذفی مهم از نظر بالینی شامل:

• حذف         22q11.2

• سندرم پرادرویلی

• سندرم آنجلمن

• حذف q 361

• Cri-du-chat

اضافه و تایید شده است. برای هر 5 اختلال ذکر شده نرخ تشخیص حذف های بزرگ 97%  و با اختصاصیت بالای 99% بوده است. از میان 5 سندرم ریز حذفی شایع ترین آن ها مربوط به میکرودلیشن q11.22 می باشد که منجر به ایجاد سندرم دی جرج یا ولوکاردیوفاشیال می گردد. افراد مبتلا دچار عدم تکامل غده تیموس و پاراتیروئید بوده و بر اساس تغییرات ظاهری مانند صورت نا به هنجار و نقایص قلبی در هنگام تولد تشخیص داده می شوند.

 

کودک مبتلا به سندرم دی جرج یا سندرم ولوکاردیو فاشیال

 

ناحیه کروموزومی حذف شده در سندرم دی جرج

بعد از سندرم داون، ریز حذف 22q11.2 دومین علت شایع بیماری قلبی مادرزادی است و هر جا که آنومالیonotruncal Cardiac  شناسایی شود باید مد نظر قرار بگیرد. درمان با کلسیم در هنگام تولد می تواند از حمله های ناگهانی هایپو کلسیمی جلوگیری کرده و باعث کاهش اثرات منفی آن بر روی ادراک و توانایی شناخت طولانی مدت بشوند.

 

مختصری در مورد سندرم های ریز حذف قابل تشخیص با آزمایش هارمونی NIPT;Cf DNA

سندرم دی جورج:

سندرم دی جورج یک اختلال کمبود ایمنی اولیه است که در اغلب موارد به واسطه کمبود سلول های TCell، مشخصات خاص چهره، بیماری های قلبی مادرزادی و کمبود کلسیم مشخص می شود.این بیماری به دلیل شکل گیری غیر نرمال بافت های مشخص از جمله غده تیموس و پاراتیرویید و قلب در حین تکامل جنین شکل می گیرد. و به طور کلی ناهنجاری های قلبی و هیپوپلازی تیموس و پاراتیروئید از مشخصات این بیماری  می باشند. بسیاری از علایم فنوتیپی در این بیماری مربوط به عدم کفایت ژن TBX1 است که به واسطه حذف 22q11.2 ایجاد می شود.

 

علائم  سندرم دی جورج :

مشکلات قلبی، بینی پهن و بلند، مشکلات یادگیری، مشکلات کلیه، کمبود شنوایی، صحبت کردن با دهان باز، عقب ماندگی ذهنی، فک کوچک، مشکلات گفتاری، میکروسفالی یا کوچک بودن سر، صورت کشیده، حلقه های قرمز تیره در زیر چشم، صاف بودن استخوان های گونه، مشکلات تغذیه ای، قد کوتاه، اختلالات اتو ایمیون نظیر آرتریت روماتوئید، تاخیر در رشد، کجی ستون فقرات، گرفتگی عضله در شب و زمان استراحت می باشد.

 

سندرم ریزحذف 1p36:

این سندرم ناشی از یک حذف کوچک در ناحیه کروموزومی 1p36  می باشد که علائم آن شامل هیپوتونی، میکروسفالی، تاخیر در رشد، مشکلات یادگیری شدید، صرع (شامل اسپاسم های دوران نوزادی)، ابروهای مستقیم، چشمهای تورفته و هیپوپلازی میانی صورت هستند.

 

سندرم های آنجلمن و پرادر- ویلی:

در کودکان مبتلا به سندرم آنجلمن صورت خندان، تشنج، آتاکسی و مشکلات یادگیری روئیت می گردد. در کودکان پرادر- ویلی هیپوتونی، چاقی و مشکلات یادگیری وجود دارد. اکثر این کودکان حذف های کوچکی در ناحیه  15q11 دارند  که حذف کروموزوم پدری منجر به ایجاد پرادر- ویلی در حالیکه حذف همان ناحیه ولی در کروموزوم مادری سندرم آنجلمن را ایجاد می نماید.

 

دختر مبتلا به سندرم آنجلمن

 

 

References:

Ronald J.Wapner,^aJoshua E.Babiarz,^bBrynnLevy, et al. Expanding the scope of noninvasive prenatal testing: detection of fetal microdeletion syndromes. American Journal of Obstetrics and Gynecology Volume 212, Issue 3, March 2015, Pages 332.e1-332.e9.

Bednar, Erica (2013), Detection of Microdeletions by Non-Invasive Prenatal Testing, University of Pittsburg.