نام اختصاری آزمایش: BUN
نام انگلیسی آزمایش: Blood Urea Nitrogen
نام فارسی آزمایش: اوره خون
ارگان مورد ارزیابی و علت درخواست آزمایش: سنجش کلی و غیر مستقیم عملکرد کلیه و سرعت تصفیه گلومرولی (GFR)، بررسی عملکرد کلیه، تشخیص افتراقی اورمی قبل کلیوی، کلیوی و بعد از کلیوی از یکدیگر به همراه تست کراتینین.
روش انجام آزمایش: آنزیماتیک با استفاده از آنزیم اوره آز
واحد اندازه گیری: (mg/dl× 0.1665= mmol/L) = mg/dl
آمادگی بیمار: نیاز به 8 تا 12 ساعت ناشتایی می باشد.
نوع نمونه: سرم و پلاسمای عاری از همولیز و آلودگی
در چه شرایطی پاسخ افزایش می یابد: رژیم پر پروتئین و کم آبی، مراحل آخر بارداری، مصرف برخی از داروها مانند آلوپورینول و سفالوسپورینها. گلومرونفریت، نکروز حاد توبولی، نارسایی کلیه، علل بعد از کلیه: انسداد مجاری به علت سنگ یا تومور، انسداد مجاری خروجی مثانه به علت هیپرتروفی یا سرطان پروستات یا ناهنجاری مادرزادی مثانه.
در چه شرایطی آزمایش کاهش می یابد: رژیم کم پروتئین و پر آبی، مصرف برخی از داروها، نارسایی کبدی، تعادل منفی نیتروژن مانند سوء تغذیه و سوء جذب، سندروم نفروتیک و بارداری
آزمایشهای تکمیلی: کراتینین، اسید اوریک
تداخلات دارویی: کلرامفنیکل و استرپتومایسین
اطلاعات بالینی مربوط به آزمایش: آزمایش BUN میزان نیتروژن اوره را اندازه گیری و به عنوان اندیس عمده در عملکرد گلومرولی، تولید و ترشح اوره مطرح میباشد. کاتابولیسم سریع پروتئین در کبد و اشکال در عملکرد کلیه ها باعث بالا رفتن BUN می گردد. در افزایش سریع تولید اوره، نکروز بافتی، کاتابولیسم پروتئین، افزایش سرعت ترشح نیتروژن اوره در کلیه ها دیده می شود.
نام اختصاری آزمایش: Cr
نام انگلیسی آزمایش: Creatinine
نام فارسی آزمایش: کراتینین
ارگان مورد ارزیابی و علت درخواست آزمایش: تشخیص و پایش درمان بیماران حاد و مزمن کلیوی، پایش بیماران پیوند کلیه، تخمین GFR برای افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه (CKD)
روش انجام آزمایش: رنگ سنجی با استفاده از معرف Jaffe
واحد اندازه گیری: mg/kg/24 نمونه ادرار (mg/dl (mg/dl× 88.4= µmol/L نمونه سرم و پلاسما
آمادگی بیمار: نیاز به 8 تا 12 ساعت ناشتایی می باشد.در موارد اورژانسی نیازی به ناشتا بودن ندارد.
زمان نمونه گیری:صبح گاه
نوع نمونه: سرم و پلاسمای عاری از همولیز و آلودگی، ادرار
در چه شرایطی پاسخ افزایش می یابد: گلومرونفریک، پیلونفریت، نکروز حاد توبولی، انسداد مجاری ادراری، کاهش جریان خون کلیه ها (شوک، دهیدراتاسیون، نارسایی اختقانی قلب، آترواسکلروز)، نفروپاتی دیابتی، نفریت، رابدویولیز، ژیگانتیسم
در چه شرایطی آزمایش کاهش می یابد: ناتوانی، کاهش توده عضلانی(دیستروفی عضلانی، میاستنی گراویس).
آزمایشهای تکمیلی: Na,K, BUN, U.A
تداخلات دارویی: داروهایی که ممکن است کراتینین را افزایش دهند شامل مهار کننده های ACE، آمیلوگلیکوزیدها (جنتامایسین)، سیمتیدین، داروهای شیمی درمانی حاوی فلزات سنگین (سیس پلاتین)و سایر داروهای نفروتوکسیک مثل سفالوسپورینها (سفوکسیتین) می باشد.
اطلاعات بالینی مربوط به آزمایش: یک ماده شیمیایی دفعی از متابولیسم عضلات است، کلیه ها اغلب کراتینین را فبلتر کرده و آن را با ادرار دفع می کنند. از آنجایی که توده ماهیچه های بدن معمولاً ثابت است، میزان دفع آن در محدوده مشخصی قرار دارد.
نام اختصاری آزمایش: U.AC
نام انگلیسی آزمایش: Uric Acid
نام فارسی آزمایش: اسید اوریک
ارگان مورد ارزیابی و علت درخواست آزمایش: مقادیر بالا ی اسید اوریک می تواند منجر به ایجاد کریستال های سخت در مفاصل شود. به این حالت نقرس گفته می شود که در صورت عدم درمان عوارضی بر جای می گذارد. همچنین اسید اوریک بالا باعث ساخت سنگ های کلیوی یا نارسایی کلیوی می شود.
روش انجام آزمایش: آنزیماتیک با استفاده از آنزیم Uricase-POD
واحد اندازه گیری: mmol /24 نمونه ادرار ،(mg/dl (mg/dl× 59.5= µmol/L سرم و پلاسما
آمادگی بیمار: این تست نیاز به ناشتایی ندارد.
زمان نمونه گیری: زمان نمونه گیری معمولا در صبح اسید اوریک بالاتر است.
نوع نمونه: سرم و پلاسمای عاری از همولیز و آلودگی، ادرار
در چه شرایطی پاسخ افزایش می یابد: نقرس (اما همیشه بالا بودن اسید اوریک نشانه نقرس نیست و باید سایر علایم نقرس نیز وجود داشته باشند) بیماری کلیوی یا آسیب کلیوی افزایش متلاشی شدن سلول ها مثلا در سرطان ها یا درمان سرطانها، آنمی همولیتیک، آنمی سیکل سل یا نارسایی قلبی سایر اختلالات مثل اعتیاد به الکل، پراکلامپسی، بیماری کبدی، چاقی ،پسوریازیس، هیپو تیروئیدی و کمبود هورمون پارا تیروئید، سوء تغذیه.
در چه شرایطی آزمایش کاهش می یابد: بیماری کبدی، بیماری ویلسون یا برخی سرطانها
آزمایشهای تکمیلی: بررسی ادرار 24 ساعته ،Cr و BUN
تداخلات دارویی: افزیش دهنده ها: اعتیاد به الکل، داروهایی مثل دیورتیکها، آسپرین، نیاسین، وارفارین ،سیکلوسپورین، لوو دوپا، تاکرو لیموس و برخی داروهایی که در درمان لوسمی، لنفوم یا سل استفاده می شوند.
کاهش دهنده ها: داروها مثل آسپرین زیاد و آلوپورینول
اطلاعات بالینی مربوط به آزمایش: اسیداوریک از کاتابولیسم بازهای آلی وآدنین و گوانین ایجاد میشود در pH های قلیایی اسیداوریک به فرم اورات تبدیل میشود که حلالیت بیشتری در آب دارد ولی در pH های کمتر از 6 به فرم اسیداوریک وجود دارد که حلالیت کمتری دارد و در مجاری ادراری رسوب می کند افزایش اسیداوریک خون هیپراورسیمی نامیده می شود که ممکن است به دلیل اختلالات متابولیسم پورینها ایجاد شود ( هیپراوریسمی اولیه) و یا به دلائل دیگر نظیر کاهش دفع در ادرار ایجاد شود که هیپراوریسمی ثانویه نامیده می شود.
نام اختصاری آزمایش: B2MG
نام انگلیسی آزمایش: Beta 2 Microglobulin
نام فارسی آزمایش: بتا 2 میکروگلوبین
ارگان مورد ارزیابی و علت درخواست آزمایش: سرم: به عنوان شاخص توموری برای ارزیابی (پیش آگهی) تومورهای خونی از قبیل لنفوم ها ( بویژه مولتیپل مایلوما) یا لوسمی ها.
ادرار 24 ساعته: ارزیابی عملکرد توبولهای کلیوی در اختلالات توبولار کلیوی.
CSF: ردیابی متاستازهای لنفوئیدی و لوسمیک در سیستم عصبی مرکزی (CNS)
روش انجام آزمایش: نفلومتری(کدورت سنجی)
واحد اندازه گیری: µg/day ادرار 24 ساعته، mg/L ،mg/dl
پایداری نمونه: نیاز به ناشتایی نمیباشد. سرم جدا شده باید شفاف و عاری از فیبرین ، همولیز و یا لیپمیک باشد. مصرف آنتی بیوتیکهایی نظیر جنتامایسین و توبرامایسین، داروهایی نظیر سیکلوسپورین و لیتیم یا دریافت مواد حاجب توسط بیمار قبل از نمونه گیری را ثبت نمایید.
نوع نمونه: سرم، ادرار و CSF
در چه شرایطی پاسخ افزایش می یابد:
افزایش سطح ادراری : بیماری توبولی کلیوی، مسمومیت دارویی کلیوی، بیماری کلیوی در اثر فلزات سنگین، لنفوم ها، لوسمی، مولتیپل میلوما، ایدز
افزایش سطح سرمی : لنفوم، لوسمی، مولتیپل میلوما، بیماری گلومورلی کلیه، رد پیوند کلیه، فرایندهای التهابی مزمن
اطلاعات بالینی مربوط به آزمایش: بتا دو میکرو گلوبولین (B2MG) یک پروتئین سرمی با وزن مولکولی پایین است که از غشاء سلولی مشتق میگردد و جزء ثابت زنجیره سبک کمپلکس آنتیژن لکوسیت انسانی کلاسI می باشد و از طریق گلومرولهای کلیوی فیلتره شده و در توبولها بازجذب می گردد.B2MG یک تومور مارکر غیراختصاصی است چرا که مقادیر افزایش یافته آن در تعدادی از بیماریها شامل نارسایی کلیه )به هر دلیل(، مولتیپل میلوما، لنفوما، نئوپلاسمها از جمله سارکومها، التهاب مزمن، آمیلوئیدوز و نقص ایمنی همراه با عوارض گرانولوماتوز دیده می شود.B2MG سرم پاسخ افراد مبتلا به لنفوم با درجه پایین را پیشگویی می کند. در موارد آسیب کلیوی ناشی از آمینوگلیکوزیدها ،B2MG سرم قبل از کراتینین سرم غیرطبیعی می گردد. در بیماران مبتلا به ایدز با بیماری پیشرونده خصوصاً کسانی که مبتلا به عفونتهای فرصت طلب می گردند ،B2MG سرم افزایش می یابد و پس از درمان کاهش می یابد. اندازهگیری B2MG به همراه 4CD در این بیماران جهت پیشگویی تبدیل و پیشروی فرد آلوده به ویروسHIV به سمت ایدز در طول سه سال آینده مفید است.
