لوپوس  پوست، مفاصل، رگ های خونی و اندام های داخلی، به ویژه کلیه ها، قلب، ریه ها و مغز را تحت تاثیر قرار دهد. لوپوس انواع مختلف دارد اما  شایع ترین نوع آن لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) است که بر بسیاری از مناطق بدن تاثیر می گذارد.

هر کسی می تواند در هر سنی به لوپوس مبتلا شود اما بر اساس تحقیقات انجام شده این بیماری اغلب زنان در سن بلوغ را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری در زنان 10 برابر بیشتر از مردان است و در آفریقا، آسیا، اسپانیا و آمریکا شایع تر از سایر نقاط است. SLE اغلب در 15 تا 44 سالگی مشاهده می شود ولی کودکان، از جمله نوزادان و افراد مسن نیز می توانند مبتلا شوند.

علت این بیماری بطور کامل مشخص نشده است اما می تواند به عوامل ارثی و عوامل محیطی مانند نور آفتاب و یا استفاده از داروهای خاص و عفونت های ویروسی مرتبط باشد. لوپوس ممکن است با سایر اختلالات خود ایمنی مانند سندرم سیگرن، برخی موارد آنمی همولیتیک، تیروئیدیت هاشیموتو و ترومبوسیتوپنی اپیوپاتیک پلپورا )ITP اختلالات خونریزی - اختلالات پلاکتی) دیده شود.

 

تست ها و تشخیص لوپوس

تشخیص لوپوس می تواند چالش برانگیز باشد، به ویژه به دلیل طیف وسیعی از علائم که ممکن است به آرامی و با گذشت زمان تغییر کند. تشخیص معمولا با ارزیابی بالینی علائم و نشانه های فیزیکی همراه با آزمایشات صورت می گیرد که می تواند به تایید تشخیص یا پیشگیری از علل دیگر علائم و نشانه های فرد کمک کند.

در سال 1982، کالج روماتولوژی آمریکا (ACR)  معیارهای طبقه بندی شده­ ایی را برای کمک به پزشکان متخصص برای تشخیص لوپوس به ویژه SLEمنتشر کرد. این معیارها در سال 1997 به روز رسانی گردید اگر کسی دارای چهار یا بیشتر از 11 معیار ذکر شده باشد ممکن است به لوپوس مبتلا شده باشد.

 

معیارهای بالینی تشخیص لوپوس

1. بثورات شبیه به پروانه که در سراسر بینی و گونه دیده می شود (مالار، مربوط به گونه).

2. بثورات قرمز شامل تکه های گرد یا بیضی شکل (بثورات دیسکوئیدی).

3. حساسیت به نور - بثورات پوستی در مناطقی از پوست که در معرض نور خورشید قرار دارند.

4. زخم دهان یا زخم بینی – که معمولا بدون درد است.

5. آرتریت در دو یا چند مفصل همراه با حساسیت، تورم یا تجمع مایع که چند هفته طول می کشد - آرتریت مرتبط با SLE غیر فشرده است، به این معنی که استخوان در نزدیکی محل تورم آسیب ندیده است.

6. التهاب بافت پوششی اطراف قلب (پریکاردیت) و / یا ریه (پلوریت).

7. اختلال عصبی - تشنج و / یا روان درمانی بدون علل قابل شناسایی.

8. اختلالات خونی (هماتولوژیک) - آنمی، تعداد گلبولهای سفید خون یا تعداد پلاکتها معمولا در این بیماران کم است.

9. مشکلات کلیه - مانند مقدار بالای پروتئین یا کست های سلولی در ادرار.

10. آزمایش خون مثبت برای آنتی بادی های ضد هسته ­ایی ANA .

11. آزمایش خون مثبت برضد DNA دو رشته ای (anti-dsDNA)، آنتی بادی Anti-Sm ، cardiolipin antibody یا lupus anticoagulant یا یک آزمایش مثبت کاذب برای سیفلیس (به این معنی که فرد آزمایش مثبت دارد اما بیماری ندارد).

 

در سال 2012 مجمع تشخیص لوپوس (SLICC) معیار تشخیص لوپوس را را بازبینی و اصلاح کردند.

تست های آزمایشگاهی تشخیص لوپوس:

1. آنتی بادی ضد هسته­ ایی (ANA) تقریبا در همه افراد مبتلا به SLE مثبت است، اگر چه در افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی دیگر نیز  مثبت است زیرا نشان دهنده یک سیستم ایمنی تحریک شده می باشد.

2. آنتی بادی Anti-Sm در افراد مبتلا به SLE مثبت است.

3. سطح بالای Anti-double stranded DNA )Anti-dsDNA) مشخصه SLE فعال است.

4.  Anti-SSB ممکن است در این بیماری مثبت باشد.

5. ممکن است در این بیماری مثبت باشد.

6. آنتی بادی ضد کروماتین (Anti-chromatin antibodies) ممکن است در افرادی با ANA مثبت و anti-dsDNA منفی وجود داشته باشد.

7. آنتی بادی ضد هیستون (Histone antibodies) برای لوپوس ناشی از مواد دارویی

8. آنتی بادی های ضد فسفولیپید (Antiphospholipid antibodies) مانند آنتی کاردیولیپین (anticardiolipin) لوپوس آنتی کوآگولانت (lupus anticoagulant) آنتی بتا2 گلیکوپروتئین 1(anti-β2 glycoprotein I)

 

سایر آزمایشات عمومی که ممکن است برای ارزیابی فردی که مشکوک به لوپوس است  مفید باشد:

 

1. آنالیز ادرار: ممکن است در این بیماران پروتئین، کست و خون در ادرار مشاهده گردد که نشان دهنده درگیر شدن کلیه ها با بیماری می باشد.

2. شمارش کامل سلول های خون (CBC) -  ممکن است در این افراد کم خونی را نشان دهد و تعداد گلبول های سفید و پلاکت ها را کاهش پیدا کند که می تواند با لوپوس اتفاق بیفتد.

3. بررسی پنل متابولیک (Comprehensive metabolic panel (CMP) که نشان دهنده وضعیت فعلی کلیه ها و کبد و همچنین تعادل الکترولیت و اسید / پایه و سطح گلوکز خون و پروتئین های خون.

4. الکتروفورز پروتئین سرم (SPEP) - سطح پروتئین گاما گلوبولین نشان دهنده بیماری های التهابی مانند SLE

5. بررسی کامل سیستم کمپلمان (Complement 3 (C-3), C4 and CH50) که اغلب در این بیماران کاهش می یابد.

6. سرعت رسوب اریتروسیت (ESR) - با التهاب مانند لوپوس و سایر شرایط التهابی افزایش می یابد.

7. پروتئین واکنشگر فاز حاد (CRP) - نشانگر دیگری از التهاب است که ممکن است با لوپوس افزایش یابد.

8. کرایوگلوبولین ها (Cryoglobulin) غالبا مثبت است. کرایوگلوبولین ها ها پروتئین های غیر طبیعی در خون هستند که زمانی که درجه حرارت بدن پایین تر از حد طبیعی است، باعث انسداد رگ های خونی می شود.

 

 

منابع:

Tan EM, Cohen AS, Fries J, et al. The 1982 revised criteria for classification of SLE. Arthritis Rheum 1982; 25: 1271-1272.

Fessel WJ. Systemic lupus erythematosus in the community: incidence, prevalence, outcome and first symptoms; the high prevalence in black women. Arch Intern Med 1974; 134: 1027-1035.