بیماری هپاتیت اتوایمیون

هپاتیت اتوایمیون دارای 3 تیپ میباشد که تیپ 1 شایعترین فرم آن بوده و در زنان جوان دیده میشود، تیپ 2 در بیماران با هپاتیت C مزمن و تیپ 3 که نادر ترین فرم بیماری است مانند تیپ 1 در زنان جوان مشاهده می شود. هپاتیت خود ایمنی در صورتی که درمان نشود می‌تواند منجر به آسیب‌دیدگی کبد (سیروز کبدی) و در نهایت از کار افتادن کبد شود. در صورتی که این بیماری زود تشخیص داده شود با کمک داروها و سرکوب سیستم ایمنی قابل کنترل و درمان است. افتراق AIH از هپاتیت های ویروسی به دلیل پروسه درمانی متفاوت، حائز اهمیت بالایی است. تغییراتی که در هپاتیت اتوایمیون شاهد آن هستیم عبارتند از افزایش گاماگلوبولینها از نوع IgG و همچنین افزایش اتو انتی بادی ها که در هپاتیت های ویروسی اتوانتی بادی ها غالبا وجود ندارد. از جمله اتو آنتی بادی ها میتوان به آنتی بادی علیه  آنتی ژن های هسته ای , (ANA)  Liver Kidney Microsomal Ab (LKM)،  Smooth Muscle Ab (ASMA) و Soluble Liver Ag (SLA) را نام برد. تشخیص مارکرهای اتوایمیون با استفاده از تکنیک ایمونوفلورسانس (,ANA    SMA و   LKM ) و تست الیزای اختصاصی، یا تشخیص وجود آنتی بادی SLA/LP از طریق ایمونوبلوت (Immonoblot) انجام می گیرد. آنتی بادی SLA/LP ویژگی بسیار بالائی برای تشخیص هپاتیت اتوایمیون دارد.

آنتی ژن  LKM دارای سه فرم می باشد که عبارتند از:

LKM-1 این مارکر مرتبط با سیتوکروم اکسیداز P4502D6   می باشدو یک پروتئین 50 کیلودالتونی است که در سیتوپلاسم همه سلولهای کبدی و توبولهای کلیوی پروکسیمال وجود دارد. این مارکر بیشتر در کودکان  و به ویژه در دختران 14-2 سال ارزشمند است ولی تنها در 4٪ از بالغین مبتلا به AIH مشاهده میشود.

LKM-2 مرتبط با سیتوکروم اکسیداز P4502C9 بوده که  در متابولیسم داروها اهمیت دارد.

 LKM-3 که در هپاتیت مزمن نوع D  و در برخی موارد از بیماران با هپاتیت نوع C دیده می شود. بنابراین این آنتی بادی نیز اختصاصی هپاتیت اتوایمیون نمی باشد.

 

تشخیص بیماری هپاتیت اتوایمیون

اندازه گیری این اتوآنتی بادی در اغلب موارد به وسیله روش الایزا انجام میگیرد. در این روش آنتی ژنی که به دنبال آنتی بادی آن در سرم هستیم  در کف چاهک قرار گرفته و سپس سرم بیمار در رقت های مختلف به این چاهک ها اضافه می شود. در مرحله بعد Ati-Human globulin (AHG)  کنژوگه با پراکسیداز و سوبسترای آن تترا متیل بنزیدین (TMB) اضافه می شوند تا بررسی کمپلکس های ایمنی تشکیل شده ممکن گردد. شدت رنگ تولید شده متناسب با میزان حضور اتوآنتی بادی ها میباشد.

SLA : این آنتی ژن که از آنتی ژن های محلول کبدی میباشد اختصاصی ترین تست برای بررسی هپاتیت اتوایمیون محسوب شده و ویژگی حدود 100٪ برای تشخیص AIH دارد ولی تنها در 15-10٪ بیماران مثبت می شود.
 تشخیص آنتی بادی SLA/LP با روش ایمونوبلوت (Immonoblot) انجام گیرد و ویژگی بسیار بالائی برای تشخیص هپاتیت اتوایمیون دارد.

از بین اتوانتی بادی ها دخیل در هپاتیت اتوایمیون ،  ANA/ASMA در سایر بیماری های اتوایمیون و حتی درصد کمی از هپاتیت های ویروسی نیز دیده میشود و بنابراین تست اختصاصی در ارزیابی هپاتیت اتوایمیون محسوب نمی شود. البته ASMA یک مارکر مهم در AIH تیپ 1 می باشد. در بیماران با ANA/ASMA مثبت،  بررسی LKM بسیار مهم و ارزشمند است.

در بیماری AIH تایپ 1 ،سرم  بیمار در 70 % موارد حاوی آنتی بادی غالبا از نوع ASMA و عمدتا از ایزوتایپ IgG میباشد است و به همراه ANA وجود دارد.  این آنتی بادی اساساً برای کمک به تشخیص هپاتیت مزمن فعالChronic active hepatitis (CAH) به کار می رود که به ان  CAH لوپوئیدی نیز گفته می شود.

ASMA یک آنتی بادی ضد سیتوپلاسمیک علیه آکتین یک پروتین محلول ساختمانی است که رایج ترین اتو انتی بادی شناخته در  70 تا 80 درصد از بیماران مبتلا به بیماری خودایمنی هپاتیت نوع یک است.

برخی از انواع هپاتیت ها ی خود ایمنی مزمن دارای آنتی بادی های  ASMA نیستند.  به علاوه در زنان بالغ  تظاهرات بالینی بیماری هپاتیت مزمن خود ایمن مشابه هپاتیت ویروسی است .نشانه های بالینی و معیارهای پاتولوژیک و سرو لوژیک که بیش از 6 ماه باقی بمانند برای هپاتیت خود ایمن مزمن اختصاصی نبوده وگاهی مبتلایان به انواع عفونتهای ویروسی، بدخیمی، مالیتپل اسکلروزیس، سیروزصفراوی اولیه  نیزعلائم مشابهی  نشان می دهند. مارکر ASMA  جهت افتراق هپاتیت مزمن خودایمن از لوپوس اریتماتوز مفید است.اندازه گیری ASMA در اغلب موارد به وسیله روش الایزا انجام میگیرد.

 

منابع:

1. Czaja AJ. Autoimmune liver disease. Curr Opin Gastroenterol. 2005 May;21(3):293-9.

2. Lindgren S, Nilsson S, Nassberger L, Verbaan H, Wieslander J. Anti-neutrophil cytoplasmic antibodies in patients with chronic liver diseases: prevalence, antigen specificity and predictive value for diagnosis of autoimmune liver disease. Swedish Internal Medicine Liver Club (SILK). J Gastroenterol

Hepatol. 2000 Apr;15(4):437-42.

3. Bonis PAK, Edward L. Definition and treatment of variants of autoimmune hepatitis. UpToDate ver 16.1; 2007 [updated 2007 Jan 12; cited 2008 April 14].

4. Manns MP, Vogel A. Autoimmune hepatitis, from mechanisms to therapy. Hepatology. 2006 Feb;43(2 Suppl 1): S132-44.

5. Czaja AJ. Behavior and significance of autoantibodies in type 1 autoimmune hepatitis. J Hepatol. 1999 Mar;30(3):394-401.

6. Krawitt EL. Serologic markers of autoimmune hepatitis. UpToDatever 16.1; 2007 [updated 2007 Dec 21 cited 2008 April 14].

7. Lohse AW, Hennes E. Diagnostic criteria for autoimmune hepatitis. Hepatol Res. 2007 Oct;37 Suppl 3: S509.