قرص دیگوکسین چیست؟
قرص دیگوکسین (Digoxin) از قدیمی‌ترین داروهای ضدآریتمی به‌شمار می‌رود و در درمان نارسایی قلبی و آریتمی فوق بطنی (به‌ویژه فیبریلاسیون دهلیزی) مصرف می‌شود و اثر کلی آن، تقویت قدرت عضلانی افراد مبتلا به نارسایی قلبی می‌باشد. توجه داشته باشید که دیگوکسین فقط برای تسکین علایم بیماری مصرف شده و به هیچ وجه موجب علاج مشکل اصلی نمی‌شود.
موارد مصرف، عوارض و تداخل دارویی؟
|
موارد مصرف |
درمان نارسایی قلبی |
|
عوارض |
بی‌اشتهایی، تهوع، استفراغ، درد شکم (در صورت مصرف مقادیر زیاد دارو)، اختلالات بینایی، سردرد، خواب‌آلودگی، اغتشاش فکر، توهم، آریتمی و بلوک قلبی |
|
تداخل دارویی |
داروهای قلبی، آمیودارون، دیلتیازم، کینیدین، وراپامیل، داروهای ادرارآور، آمفوتریسین‌بی، استروئیدها و بعضی آنتی‌بیوتیک‌ها، ضد اسیدهای حاوی منیزیم و آلومینیم، مسالامین، سولفاسالازین، کلستیرامین، متوکلوپرامید، آنتی‌کولینرژیک‌ها، ای تراکونازول، اریترومایسین، کلاریترومایسین، پروپافنون و ریتوناویر، آمیودارون، نیفدیپین، وراپامیل، کینیدین یا دیلتیازم، سوکسینیلکولین |
مقدار و نحوه مصرف
دیگوکسین داروی بدون نسخه نیست و بسته به مشکل شما پزشک معالج دوزاژ بخصوصی از دارو را تجویز می‌کند. دیگوکسین معمولاً روزی یک بار تجویز می‌شود. می‌توانید دیگوکسین را با غذا یا معده خالی میل کنید.
توجه: دیگوکسین نباید در بیماران دچار فیبریلاسیون بطنی (نوعی آریتمی خطرناک) استفاده شود.
توجه: هر روز پیش از مصرف دیگوکسین، نبضتان را به یک دقیقه بشمارید. اگر این کار را بلد نیستید از یک پزشک یا پرستار بخواهید آن را برای شما بیاموزد. اگر نبضتان 60 دقیقه یا کمتر بود، پیش از مصرف داروی آن روز، با پزشکتان مشورت کنید
نکاتی که در ارتباط با مصرف این دارو باید بدانید.
-
دیگوکسین را دقیقا مطابق با دستور پزشک خود مصرف و از تغییر دوز آن جدا پرهیز نمایید.
-
هرگز حتی در صورت احساس بهبودی مصرف دارو را قطع نکنید.
-
در صورت فراموش کردن یک دوز دیگوکسین، اگر تا 12 ساعت پس از موعد مصرف، آن را به خاطر آوردید، دوز فراموش شده را میل کنید. در غیر این صورت، نوبت فراموش شده را رها کرده، طبق برنامه منظم خود عمل کنید. هرگز مقدار دارو را دو برابر نکنید.
-
مصرف غذاهای پرفیبر (مثل سبزیجات و میوه جات) همراه با دیگوکسین، ممکن است موجب کاهش جذب این دارو شود.
-
در صورتی که داروهای درمان سوء هاضمه و نیز غذاها یا مکمل‌های حاوی فیبر استفاده می‌کنید، آن‌ها را حداقل 2 ساعت قبل یا بعد از دیگوکسین مصرف کنید.
-
مصرف دیگوکسین در کودکان باید تحت نظر پزشک صورت گیرد.
-
در صورت بارداری، قصد باردار شدن و یا شیردهی حتما با پزشک خود مشورت کنید.
-
دیگوکسین می‌تواند حالت خواب‌آلودگی ایجاد کند، بنابراین تا زمان مشخص شدن میزان تاثیر آن در شما از رانندگی یا انجام کارهای پردقت پرهیز کنید.
-
در صورت کندی یا تندی ضربان قلب نسبت به میزان انتظار، باید بلافاصله پزشک را مطلع سازید.
-
هرگز بدون مشورت با پزشک، مارک تجاری دیگوکسین مورد مصرف را تغییر ندهید.
-
اگر در حال مصرف یک داروی مدر دفع کننده پتاسیم از بدن هستید، مکمل پتاسیم خود را حذف کنید.
-
در صورت سابقه یا ابتلا به بیماری‌های کلیوی پزشک را مطلع سازید.
توصیه‌ها و مراقبت‌های پرستاری
-
سرعت ضربان قلب ۶۰ ضربان در دقیقه یا کمتر می‌تواند نشانه‌ای از مسمومیت با دیگوکسین باشد لذا بلافاصله مصرف دارو را متوقف و سطح سرمی را چک کنید.
-
ممکن است جذب گوارشی در مبتلایان به نارسایی قلبی به ویژه در نارسایی قلبی سمت راست کاهش یابد.
-
تزریق وریدی سریع کلسیم می‌تواند در بیماری که دیگوکسین دریافت می‌کند سبب آریتمی‌های خطرناک شود.
-
توصیه می‌شود در شیرخواران و کودکان کوچکتر از ۰۱سال دوزهای روزانه تقسیم شوند.
-
به بیمار توصیه کنید تا وقوع تهوع شدید، استفراغ و اسهال را اطلاع دهد. چون این وقایع می‌تواند بیمار را به بروز مسمومیت مستعدتر سازد.
آزمایش دیگوکسین Digoxin
نام اختصاری: DIG
سایر نام ها: دیگوکسین، Lanoxin
بخش مورد انجام: ایمونولوژی
نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم یا پلاسما (هپارینه یا EDTA دار)
حجم نمونه مورد نیاز: ml 1 – 0.5
شرایط نمونه گیری:
-
نمونه را بیش از 12 ساعت پس ازمصرف دارو باید گرفت.
-
نیاز به ناشتایی نمی باشد.
ملاحظات نمونه گیری:
-
حداکثر 2 ساعت پس از نمونه گیری، نمونه خون را سانتریفیوژ کرده و سرم را جدا کنید.
-
به بیمار تذکر دهید 12 ساعت قبل از نمونه گیری از مصرف دارو اجتناب کنید.
شرایط نگهداری:
نمونه در ◦c 4 به مدت 7 روز و در ◦c20- تا 6 ماه پایدار است.
کاربردهای بالینی:
1- پایش درمان بیماران با نارسایی احتقانی قلب (CHF) و کاهش پاسخ دریچه های قلبی
2- ارزیابی سمیت دارو
مقادیر طبیعی:
غلظت درمانی : ng/ml 2 – 0.5
غلظت دوز سمی: ng/ml 4 ≤
مقادیر مرجع برای بیماران کمتر از 16 سال تعیین نشده است.
غلظت دوز سمی در اطفال ممکن است بالاتر باشد.
تفسیر:
محدوده درمانی برای دیگوسین در خون ng/ml 2 – 0.5 است. سطوح بالاتر از ng/ml 4ممکن است به طور بالقوه تهدید کننده حیات باشد.
عوامل مداخله گر:
-
مصرف داروهایی نظیر کلسترامین، متوکلوپرامید، نئومایسین، آنتی اسیدها، کائولین- پکتین باعث کاهش جذب دیگوکسین و کینیدین، وارپامیل، اسپیرنولاکتون، نیفیدیپین، کلیرانس دیگوکسین را کاهش خواهد داد.
-
افزایش دهنده های سرمی دیگوکسین عبارتند از ایبوپروفن، کینین، دیزوپیرامید و کاهش دهنده های سرمی دیگوکسین عبارتند از فنیل بوتازول، فنی توئین و ریفامپین.
توضیحات:
-
پاسخ بیماران به دارو در افراد مختلف متفاوت است. در اختلال عملکرد کلیوی دیگوسین در سرم تجمع می یابد.
-
در این آزمایش دیگوکسین با هر دو فرم باند شده و آزاد قابل اندازه گیری است. بنابراین در بیماران تحت درمان با digibind (قطعه درمانی آنتی بادی) مقادیر بالای دیگوسین مشاهده می شود.
-
فاکتورهای واکنشگر ایمنی شبه دیگوکسین ممکن ایت منجر به بالا رفتن کاذب دیگوکسین در نوزادان و بیماران پیشرفته کبدی و کلیوی گردد.
-
در بیماران تحت درمان با دوز بالای بیوتین ( 5 mg/day< ) جهت نمونه گیری حداقل 8 ساعت از آخرین مصرف بیوتین سپری شده باشد.
چه زمانی این تست درخواست می گردد؟
سطح دیگوکسین باید کنترل شود چرا که این دارو دارای محدوده ایمنی کمی است. اگر سطح آن در خون پایین باشد، علائم ممکن است دوباره تکرار شود ولی اگر سطح آن بیش از حد بالا باشد، ممکن است سمیت رخ دهد. دوز دیگوکسین ممکن است بر اساس میزان اندازه گیری شده آن در خون تنظیم شود.
پزشکان متخصص قبل از شروع درمان سطح دیگوکسین خون بیمار را جهت تعیین دوز مناسب درمان اندازه گیری می کنند. پس از شروع درمان با دیگوکسین حدود یک تا دو هفته طول می کشد تا سطح دیگوکسین در خون و قلب به مقدار پایداری برسد. و اندازه گیری سطح دیگوکسین در این زمان بهترین زمان برای نشان دادن این موضوع است که آیا فرد دوز مناسبی از دیگوکسین را دریافت کرده است یا خیر!
زمانیکه دوز درمان مشخص گردید پزشک متخصص در طی درمان میزان دیگوکسین را در خون بیمار در فواصل زمانی مشخص اندازه گیری می نماید تا دوز صحیح درمان را به دست آورد. ممکن است فرد بیمار دارو را مصرف نماید و علائم بیماری مانند آنچه در زیر به آن اشاره شده است را داشته باشد، که در این زمان نیاز به افزایش دوز دارو ممکن است کمک کننده باشد.
-
خستگی
-
تنگی نفس
-
تورم در دست و پا
-
تست ممکن است زمانی که فرد مصرف کننده دارو دارای علائم مسمومیت با دارو است نیز درخواست داده شود:
-
سرگیجه
-
بینایی تاریک یا دیدن هاله زرد یا سبز
-
استفراغ
-
اسهال
-
ضربان قلب نامنظم
-
تنفس دشوار
-
از دست دادن اشتها
تغییر در وضعیت سلامتی می تواند سطح دیگوکسین و توانایی آن در کنترل علائم را تحت تاثیر قرار دهد. آزمایش دیگوکسین ممکن است در صورت لزوم تنظیم دوز درخواست گردد، زمانی که فرد تغییرات فیزیولوژیک را تجربه می کند ممکن است بر میزان دیگوکسین خون و اثربخشی آن تاثیر گذار باشد، به عنوان مثال، مشکلات کلیوی یا تیروئید، سرطان، بیماری معده یا روده.
برای نارسایی احتقانی قلب، محدوده ایده آل سطوح دیگوکسین در خون، که به عنوان محدوده درمان شناخته می شود، ممکن است بین 0.5 تا 0.8 نانوگرم در میلی لیتر باشد. پاسخ هر فرد به داروها متفاوت است. بسیاری از عوامل، از جمله عملکرد کلیه و مصرف داروهای دیگر، ممکن است تاثیر گذار باشد. اگر نشانه های فرد بهبود نیافته و یا فرد در معرض عوارض جانبی قرار گیرد، ممکن است پزشک متخصص نیاز به تنظیم دوز دیگوکسین را با توجه به نیازهای آن فرد داشته باشد.
منابع:
Rathore SS, Curtis JP, Wang Y, Bristow MR, Krumholz HM. Association of serum digoxin concentration and outcomes in patients with heart failure. JAMA 2003;289:871-8. 10.1001/jama.289.7.871
Haynes K, Heitjan D, Kanetsky P, Hennessy S. Declining public health burden of digoxin toxicity from 1991 to 2004. Clin Pharmacol Ther 2008;84:90-4. 10.1038/sj.clpt.6100458
