داروی وارفارین

وارفارین دارویی است که قابلیت انعقاد خون را کاهش می دهد .همه بیماران قلبی که دارای دریچه مصنوعی هستند با این نام و این دارو به خوبی آشنا هستند. وارفارین اصلی ترین عضو خانواده کومارین ها و پرمصرف ترین داروی ضدانعقاد خوراکی جهان می باشد که جهت پیشگیری از ترومبوآمبولی وریدی و ریوی، سکته مغزی در بیماران با آرتریال فیبریلیشن و تشکیل لخته بعد از نصب دریچه‌های مصنوعی قلب و انفارکتوس قلب تجویز می گردد.

این دارو با مهار تولید فاکتورهای انعقادی وابسته به ویتامین K در کبد در افراد با بیماری‌های قلبی، ریوی و عروقی جهت جلوگیری از ایجاد لخته استفاده می‌گردد. این مسیر در مسیر سنتز ترومبین و دیگر فاکتورهای انعقاد از جمله فاکتور II، VII، IX، و X می‌باشد.

برخی مواد غذایی و داروها با وارفارین تداخل ایجاد می کنند. افزایش مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین K باعث کاهش اثر وارفارین و کاهش مصرف این ویتامین باعث افزایش اثر وارفارین و در نتیجه احتمال بروز خونریزی می‌شود.

وارفارین اثر ضد انعقادی خود را از شروع مصرف بعد از دو روز الی یک هفته نشان می‌دهد که میزان آن توسط تست‌های آزمایشگاهی PT وINR، بنا به دستور پزشک تنظیم می‌شود. پایین بودن میزان INR ریسک بالایی برای ایجاد لخته خونی و بالا بودن آن ریسک بالایی برای خونریزی دارد. سالانه تعدادی از بیماران مصرف کننده وارفارین دچار خونریزی کشنده شده و برخی نیز عوارض خفیف خونریزی دهنده را بروز می دهند. بنابر این پایش دقیق وضعیت انعقادی خون بیماربرای دوز درمانی مناسب ضروری است.

اثر این داروی ضد انعقاد به دلیل عوامل فارماکودینامیک، فارماکوکینتیک و خصوصاً عوامل فارماکوژنتیک به طور گسترده در بین بیماران متغیر است. به دلیل تفاوت‌های فردی مانند سن، رژیم غذایی، مصرف سیگار، وزن و ژنتیک، که مهمترین آنها تفاوت‌های ژنتیکی است، میزان دوز لازم داروی ضد انعقاد برای بیماران مختلف یکسان نمی‌باشد. بنابراین مصرف کم یا زیاد وارفارین می تواند منجر به عوارض مرگ آوری نظیر خونریزی یا ترومبوز گردد.

اطلاعات کلی برای مصرف کنندگان وارفارین

نحوه مصرف: معمولاً یک بار در روز و در زمان های مشابه در هر روز مصرف می شود.
میزان مصرف: براساس دستور پزشک 2 تا 10 میلی گرم در روز مصرف می شود.
شروع و طول مدت اثر: اثر دارو ظرف 48-24 ساعت شروع می شود و طول مدت اثر دارو 2 تا 3 روز است.

عوارض احتمالی مصرف وارفارین
1- خونریزی و کبودی
2- درد شکم / اسهال

3- تب
4- بثورات پوستی
5- یرقان
6- ریزش مو
در صورت فراموش کردن مصرف دارو به محض به یاد آوردن دارو را مصرف کنید، دوز بعدی را براساس برنامه قبلی ادامه دهید.
اگر دچار بیماریهای کبدی مزمن، فشار خون بالا، زخم معده، استعداد به خونریزی های طولانی هستید و یا داروهای دیگری هم مصرف می کنید قبل از مصرف موارد را به پزشک خود اطلاع دهید.
دارو در حاملگی و دوران شیردهی معمولاً تجویز نمی شود.
در جراحی ها و یا پروسه های دندانپزشکی ممکن است مصرف دارو موقتاً نیاز به قطع داشته باشد، با پزشک یا دندانپزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دارویی

برخی داروها می توانند بر عملکرد دارو تأثیر گذاشته و اثر آن را کم یا زیاد کنند. مهمترین این داروها عبارتند از:
آسپیرین، داروهای ضد تشنج، قرصهای خوراکی ضد بارداری، داروهای ضد درد و ضد التهاب غیر استروئیدی (مانند بروفن، دیکلوفناک، ایندومتاسین، ناپروکسن و مفنامیک اسید)، سایمتیدین، برخی داروهای ضد دیابت، برخی آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد یبوست و ادرارآور و مصرف الکل.
برخی از عوامل به ویژه رژیم غذایی می توانند بر عملکرد این دارو تأثیر گذار باشند :
مهمترین عامل رژیمی که بر عملکرد وارفارین تأثیر گذار می باشد میزان ویتامین k موجود در رژیم غذایی است.زمانی که غذاهای غنی از ویتامین k مصرف می نمایید اثر وارفارین کم  شده و احتمال ترومبوز (انعقاد)  بیشتر  می شود به همین دلیل توصیه می شود که هر روز مقدار مشابهی از غذاهای حاوی ویتامین k مصرف کنیم و بدون مشورت با متخصص تغذیه و پزشک خود تغییری در رژیم غذایی خود ندهیم.
معمولاً سبزیجات برگ سبز، کلم و کاهو بیشترین مقدار این ویتامین را دارند و از طرفی اکثر میوه جات و غلات از این نظر فقیر می باشند.
به همین دلیل سعی کنید که مقدار ویتامین k غذاهای مصرفی خود را محاسبه کنید. و اگر در یک روز از چند غذای حاوی مقدار متوسط این ویتامین استفاده کردید بدانید که مقدار زیادی از این ویتامین را در این روز دریافت نموده اید.

بررسی میزان ویتامین k در گروهای غذایی:

گروه شیر و لبنیات: تمامی فراورده های لبنی مقدار کمی از ویتامین k دارند مصرف انواع شیر و پنیر و ماست کم چرب بلا مانع است.گروه سبزیجات: تمامی سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج، کاهو، سبزی خوردن مارچوبه، کلم بروکلی، انواع کلم و گل کلم، شلغم و .... دارای ویتامین k هستند. مصرف سایر سبزیجات مانند کدو و بادمجان و ... آزاد است.

گروه میوه ها: از مصرف میوه های سبز رنگ مانند کیوی و گوجه سبز خودداری شود، انار، انبه و گریپ فروت باعث تغییر در عملکرد وارفارین می شوند از مصرف آنها خودداری شود.خوردن گریپ فروت، شلغم و داروی ضد آریتمی (آمیودارون) اثر وارفارین را افزایش می دهد.

گروه نان و غلات : منابع قابل توجهی از ویتامینk  نمی باشند مصرف انواع نان و برنج و ماکارونی و بیسکویت و... بلامانع است.
گروه گوشت: جگر مرغ و گوسفند و گوساله و همچنین دل و قلوه سرشار از ویتامین k می باشد. مصرف سایر انواع گوشت مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، میگو و تخم مرغ بلامانع است.
روغنها و چربیها: روغنهای کانولا، سویا، مارگارین و مایونزهای تولید شده از روغن سویا دارای ویتامین k هستند. مصرف روغن ذرت و آفتابگردان در حد مجاز منعی ندارد.
شیرینی جات و دسرها: هیچ منعی ندارند.
داروهای گیاهی و عصاره های گیاهی: برخی از عصاره های گیاهی مانند چای سبز و زنجبیل با وارفارین تداخل دارند قبل از مصرف هرگونه داروی گیاهی حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

علائمی که باید فوراً به پزشک اطلاع داد:

در صورت بروز علائم زیرسریعاً با پزشک خود مشورت کنید.
 خونریزی از لثه هنگام مسواک زدن 
• وجود مدفوع سیاه رنگ 
• خونریزی زیر جلدی 
• کبودی بی دلیل روی پوست 
• خونریزی بی دلیل از بینی 
• خونریزی شدید و غیر طبیعی در دوران قاعدگی 
• درد یا تورم شکم 
• پیدایش خون در ادرار 
• یبوست شدید 
• سرفه یا خلط خونی 
• سرگیجه 
• سردرد شدید مداوم 
• درد ، سفتی یا تورم مفاصل 
• استفراغ خونی

تشخیص دز مناسب وارفارین

استفاده زیاد از این دارو با کم کردن قابلیت انعقاد خون می تواند منجر به خونریزی های گاه مرگبار شود .در این حال شروع خونریزی معمولاّ در مویرگهای زیر جلدی است که با کمترین ضربه به بدن لکه های تیره رنگی که نشانه خونریزی زیر جلدی است در نقاط مختلف بدن به وجود می آید .
این علامت نشانه آن است که مقدار وارفارین مصرف شده بیش از حد لازم بوده است .در چنین وضعیتی لازم است سریعاّ با مراجعه به پزشک و انجام آزمایش معروف به PTوضعیت انعقادی خون را تعیین کرد . ممکن است لازم باشد بیمار برای یکی دو روز از خوردن وارفارین اجتناب کند یا حتی در بیمارستان بستری شود . با وجود این همیشه وضع بدین صورت  نیست . گاهی حتی بدون پیدایش علایم خونریزی زیر پوستی ممکن است خونریزی در نقاط دیگر بدن از جمله مفاصل دستگاه گوارش و بدتر از همه در داخل مغز به وجود آید . این مخاطرات ایجاب می کند که بیماران دریچه ای قلب بر طبق یک برنامه منظم با انجام آزمایش PT از مقدار داروی وارفارین مصرفی که به وسیله پزشک تعیین می شود همواره با اطلاع باشند.