شمارش کامل سلول های خونی معمولاً شامل موارد زیر می باشد:
گلبول سفید خون (WBC) یا لوکوسیت:
انواع اصلی گلبول های سفید خون شامل نوتروفیل، لنفوسیت، مونوسیت، ائوزینوفیل و بازوفیل است. این سلول ها نقش دفاعی در بدن دارند. تعداد هر یک از این انواع گلبول های سفید خون اطلاعات مهمی در مورد دستگاه ایمنی می‌دهد. مقدار خیلی کم یا زیاد انواع متفاوت گلبول های سفید خون به یافتن عفونت، آلرژی، واکنش سمی به داروها یا مواد شیمیایی و بسیاری از وضعیت ها مثل لوکمی (سرطان خون) کمک می‌کند. اگر عفونت ایجاد شود، این سلول های دفاعی به باکتری و ویروس حمله می‌کنند و آن‌ها را تخریب می‌کنند. این سلول ها از گلبول های قرمز بزرگتر هستند ولی تعداد کمتری دارند. اگر فردی عفونت باکتریایی داشته باشد، تعداد این سلول ها سریعاً بالا می‌رود. تعداد این سلول ها برای بررسی عفونت و روند درمان سرطان نیز کاربرد دارند. تعداد طبیعی گلبول‌های سفید 4000 تا 10000 در میلی‌متر مکعب خون می‌باشد. حالت کمتر از 4000 را لکوپنی و بیش از 100000 را لکوسیتوز می‌نامند.
گلبول قرمز خون (RBC) یا اریتروسیت ها:
گلبول های قرمز خون اکسیژن را از ریه ها به نواحی مختلف بدن می‌برند. از طرفی می توانند دی‌اکسیدکربن را هم به ریه ها برگردانند تا از طریق هوای بازدم دفع شود. اگر تعداد RBC کم باشد، آنمی رخ می دهد. افزایش بیش از حد آن پلی سیتمی نام دارد. ایـن متغیرهـا اطلاعـاتی را از تعداد، غلظت و ویژگی های ظاهری سلول های قرمـز خـون فراهم می کنند.
|
متغیرهای اریتروسیت در آزمایش CBC شامل: |
||||||
|
تعدادگلبول‌قرمز (RBC) |
غلظت‌هموگلوبین (Hb) |
درصد‌هماتوکریت (HCT) |
میانگین‌حجم گویچه‌ای (MCV) |
میانگین‌هموگلوبین گویچه‌ای (MCH) |
میانگین‌غلظت هموگلوبین گویچه‌ای (MCHC) |
پهنای‌توزیع گلبول قرمز (RDW) |
غلظت هموگلوبین (Hb):
هموگلوبین ماده ای است که درون گلبول قرمز را پر کرده است. این ماده اکسیژن را جابجا می کند و عامل رنگ قرمز گلبول های قرمز است.
درصد هماتوکریت (HCT) :
این تست حجم گلبول‌های قرمز را نسبت به کل حجم خون بررسی می‌کند. این میزان برحسب درصد بیان می شود و برای مثال هماتوکریت ۳۸ درصد یعنی، ۳۸ درصد حجم خون، گلبول قرمز است. هماتوکریت و هموگلوبین دو معیار اصلی برای بررسی آنمی یا پلی سیتمی هستند.
میانگین حجم گویچه ای(MCV):
بیانگر انــدازه گلبــول قرمــز و یــا بــه عبارتی مقیاسی از متوسط حجم سلول قرمز خـون اسـت و محدوده طبیعی آن 80 تا 96fL می‌باشد. MCV در ورزشکاران جوان با سـطوح Hb مرزی پایین بین 60 تا 70 fL، می توانـد حـاکی از خصیصـه تالاسـمی و MCV در محدوده 80 fL ممکــن اســت نشــان دهنــده خونسازی ناشی از فقر آهن باشد.
شاخص RDW: نشان دهنـده واحـد نسـبی تغییر در اندازه یا قطر گلبـول قرمـز اسـت. بـه طـوری کـه اندازه استاندارد این قطر6 تا 8 میکرومتر است و محدوده طبیعی آن برابر با 11% تا 14% می باشد
دو عامـل MCV و RDW با یکدیگر در تشخیص علت آنمـی نقش دارند.
میانگین هموگلوبین گویچه‌ای(MCH):
بـه جـرم متوسـط Hb در RBC در یک نمونه یا حجم معینی از خـون گفتـه مـی‌شـود و محـدوده طبیعی آن در انسان 27 تـا 31 picograms/cell (68/1 تا 92/1 fmol/cell) می‌باشد.
پلاکت (ترومبوسیت) :
اندازه‌ی آن از گلبول قرمز کوچک‌تر است. این سلول ها در لخته شدن خون نقش مهمی را برعهده دارند. در زمانی که خونریزی رخ می‌دهد، پلاکت ها تجمع می یابند و به هم متصل می شوند و خونریزی بند می آید. اگر پلاکت ها خیلی کم باشند، خونریزی بدون کنترل ممکن است رخ دهد. اگر پلاکت ها خیلی زیاد باشند، احتمال تشکیل لخته ی خون در رگ ها وجود دارد. از طرفی این سلول ها ممکن است عامل سفتی شریان یا آرترواسکلروز باشند.
متوسط حجم پلاکت (MPV) :
نشان دهنده‌ی میانگین مقدار پلاکت می‌باشد. برای تشخیص برخی بیماری ها کاربرد دارد. اگر پلاکت طبیعی نباشد، این معیار ممکن است بالا یا پائین باشد. ممکن است اسمیر خون محیطی درخواست شود. در این تست لام خون محیطی تهیه می‌شود و بررسی های خاصی برای لوکمی، مالاریا، آنمی داسی شکل انجام می‌شود.
این تست در موارد زیر انجام می شود:
-
بررسی علائمی مثل خستگی، ضعف، تب، کبودی، کاهش وزن
-
بررسی آنمی
-
بررسی میزان از دست رفتن خون در زمان خونریزی
-
تشخیص پلی‌سیتمی
-
بررسی عفونت
-
تشخیص بیماری‌های خونی مثل لوکمی
-
بررسی وضعیت خون قبل جراحی
آمادگی برای شمارش سلولهای خونی:
شمارش سلول های خونی نیازی به آمادگی خاصی ندارد
خطرات احتمالی در حین خونگیری:
-
ممکن است در محل نمونه گیری کبودی کوچکی رخ دهد. برای پیشگیری از این حالت، پس از برداشت سوزن برای چند دقیقه محل را فشار دهید.
-
در موارد نادر، ورید ممکن است پس از گرفتن نمونه ی خون ملتهب شود. این وضعیت معمولاً با کمپرس گرم برای چند بار در روز بهبود می یابد.
-
اگر خونریزی ادامه دار باشد، ممکن است اختلالات خونریزی دهنده مطرح شود. داروهایی مثل آسپرین و وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده ی خون هم ممکن است شانس خونریزی را افزایش دهند.
