اتو آنتی بادی های ضد هسته ایANA) (

اتوآنتی‌بادی‌های ضد هسته‌ای مستقیماً علیه آنتی‌ژن‌ها  و ترکیبات هسته سلول های یوکاریوتی ساخته می‌شوند. نام‌گذاری این آنتی‌بادی‌ ها بر مبنای معیارهای زیر است:

1. ویژگی ‌های بیوشیمیایی آن‌ها مانند آنتی‌بادی ضد DNA، هیستون، ریبونوکلئوپروتئین (RNP) و...

2. بیماری ‌هایی که با این اتوآنتی بادی ‌ها همراهند مانند: آنتی SS-A، آنتی SS-B( سندرم شوگرن) ، PM-SCL (پلی‌میوزیت و اسکلروز سیستمیک پیشرونده)

3. نام نخستین بیمار که این آنتی ‌بادی‌ها در آن‌ها کشف شد و یا اولین افرادی که این آنتی بادی ها  را کشف کردند: Sm، Ro، La.

 

آنتی بادی علیه DNA دو رشته ای:

اتوآنتی بادی های علیه DNA دو رشته ای از کلاس IgG معیار مورد قبول کالج روماتولوژیی آمریکا برای تشخیص بیماری لوپوس اریتماتوز سیستمیک می باشند. این آنتی بادی ها در 85% بیماران مبتلا به لوپوس کنترل نشده قابل ردیابی هستند. در موارد نادر، در بیماران مبتلا به اختلالات بافت همبند نیز قابل تشخیص می باشند.

کمپلکس‌های ایمنی ds-DNA و اتوآنتی ‌بادی ‌های مربوطه اغلب باعث آسیب ‌های بافتی متعددی در زیر پوست، کلیه ‌ها، مغز و سایر بافت ‌ها می‌شود. تیتر این اتوآنتی ‌بادی با فعالیت و پیشرفت بیماری تغییر می‌کند.

 

ENA یا آنتی ژن های هسته ای قابل استخراج (Extractable Nuclear Antigens):

آنتی ژن های هسته ای قابل استخراج شامل بیش از 100 نوع آنتی ژن محلول سیتوپلاسمی و هسته ای هستند که آنتی بادی علیه آنها در برخی بیماری های بافت همبند  مانند  بیماری های بافت همبند مختلط، لوپوس اریتماتوز سیستمیک و سندرم شوگرن دارای اهمیت هستند. برخی از این آنتی ژن ها عبارتند از: RO ، Sm ، Sa ، RNP ، Slc-70 و Jo-1.

 

آنتی بادی علیه SM و SM/RNP:

این آنتی بادی ها علیه آنتی ژن Smith(SM) که یک پروتئین هسته ای اسیدی و ریبونوکلئوپروتئین است می باشند. آنتی بادی های علیه SM تنها در 20% از افراد مبتلا به لوپوس قابل تشخیص هستند ولی شدیداً برای این بیماری اختصاصی هستند.

آنتی بادی های علیه RNP یا anti-u1 در 45% بیماران مبتلا به لوپوس قابل ردیابی هستند ولی در بیماری های دیگری مانند سندرم شوگرن، اسکلرودرما، پلی میوزیت نیز قابل شناسایی هستند. افزایش مقادیر این اتوآنتی بادی ها در بیماری های بافت همبند مختلط نیز وجود دارند.

 

آنتی بادی علیه پروتئین P ریبوزوم (Rib. P Proteins):

ریبوزوم 80s پستانداران از محتوای مساوی پروتئین و RNA ساخته شده است. زیرواحد 60s بزرگتر حاوی سه فسفوپروتئین اسیدی شامل P0 ، P1 و P2 است. اتوآنتی بادی علیه پروتئین P ریبوزوم برای بیماری لوپوس اختصاصی است و در بیمارانی که سیستم عصبی مرکزی درگیر است تحت عنوان "لوپوس سایکوزیس" گزارش شده است.

از آنجا که بیماران مبتلا به لوپوس ممکن است علایم مربوط به اختلالات CNS مانند علایم neuropsychiatric را بروز دهند، این اتوآنتی بادی های علیه پروتئین P برای تشخیص افتراقی این بیماران لازم است.

 

آنتی بادی علیه SS-A/Ro, SS-B/La, RNP:

SS-A و RO شامل آنتی ژن های پروتئینی در ترکیب با RNA سیتوپلاسمی می باشند.  اتوآنتی بادی علیه این پروتئین ها در بیماران مبتلا به چندین بیماری بافت همبند مختلط مانند سندرم شوگرن (تا 90% موارد)، لوپوس اریتماتوزیس(60-40 % موارد) و آرتریت روماتوئید تولید می شود. آنتی بادی های SS-A/Ro با لوپوس کودکان، لوپوس نوزادان و اختلالات مادر زادی قلب نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به لوپوس ارتباط دارند. همچنین پور پورا، واسکولیت و آدنوپاتی در بیماران مبتلا به لوپوس به این اتوآنتی بادی ها نسبت داده می شود.

SS-B/La متشکل از یک پروتئین 48 کیلودالتونی ترکیب با انواع RNA است. اتوآنتی بادی های علیه SS-B/La در بیماران مبتلا به سندرم شوگرن و لوپوس به ترتیب 60 و 15 درصد قابل سنجش هستند. اتوآنتی بادی های   SS-B/La اغلب در غیاب آنتی بادی های SS-A/Ro ظاهر می شوند.

 

آنتی بادی علیه Anti-Scl-70   :

Scl-70 یا توپوایزومراز 1 ، یک آنزیم هسته ای است. آنتی بادی علیه این آنزیم برای تشخیص بیماری اسکلرودرما (اسکلروزیس سیستمک) اختصاصی است و در 60% از مبتلایان به این بیماری بافت همبند مشاهده می شود. اتو آنتی بادی های Scl-70در بیماران دارای درگیری شدید پوست و فیبروز ریوی بینابینی شایعتر است و نشان دهنده پیش آگهی ضعیف بیماری می باشد. البته در 15-10% موارد خفیف تر اسکلرودرما، تحت عنوان سندرم CREST نیز این آنتی بادی ها قابل تشخیص می باشند.

 

آنتی بادی علیه  JO-1:

Jo-1 (هیستیدیل tRNA سنتتاز ) یکی از اعضای خانواده آنزیم های آمینوآسیل tRNA سنتتاز می باشد که در همه سلول های هسته دار یافت می شود. آنتی بادی های علیه Jo-1 در بیماران مبتلا به پلی میوزیت به اپی توپ های فضایی پروتئین آنزیم متصل شده و از فعالیت کاتالیتیک آن ممانعت می کند.

آنتی بادی های علیه Jo-1 مارکری برای بیماری پلی میوزیت هستند. این آنتی بادی ها در بیش از 50% بیماران دارای فیبروز ریوی بینابینی و پلی آرتریت مشاهده می شود.

 

آنتی بادی علیه پروتئین B سانترومر (CENP-B) :

پروتئین B سانترومر که تحت عنوان آنتی ژن اصلی سانترومر نیز شناخته می شود پروتئینی است که در هسته سلول وجود دارد. این پروتئین باند شونده به DNA نقش مهمی در جمع آوری ساختارهای اختصاصی سانترومر در اینترفاز میتوز دارد.

اتو آنتی بادی علیه این پروتئین یک بیومارکر مهم small-cell lung cancer می باشد.

 

آنتی بادی علیه پروتئین هیستون:

هیستون ها بیشترین محتوای پروتئینی کروماتین هستند که دارای پنج کلاس H1، H2، H2b ، H3 وH4  هستند. اتوآنتی علیه هیستون ممکن است با هریک از این پنج کلاس پروتئینی واکنشگری داشته باشند. این اتوآنتی بادی ها با مکانیسم های ناشناخته در بیماران تحت درمان با داروهای خاص مانند procainamide, hydralazine, quinidine, alpha methyldopa, penicillamine, و isoniazid ساخته می شوند. این بیماران علائم شبیه بیماری لوپوس دارند و تحت عنوان "لوپوس وابسته به دارو" شناخته می شوند، معمولاً دارای آنتی بادی علیه هیستون هستند ولی اتوآنتی بادی های علیه ds DNA در آنها منفی است. در بیماران مبتلا به لوپوس هر دو آزمایش مثبت است.

 

آنتی بادی علیه میتوکندری(AMA)  :

اتوآنتی بادی های علیه میتوکندری در بیش از 90% بیماران مبتلا به سیروز اولیه صفراوی (PBC) قابل ردیابی است. آنتی ژن های میتوکندریایی که توسط این اتوآنتی بادی ها شناسایی می شوند از M1 تا M9 شماره گذاری می شوند. آنتی ژن M2 از مجموعه پروتئین های آنزیمی 2-oxoacid dehydrogenase تشکیل شده است که در غشای داخلی میتوکندری قرار دارد. این گروه از اتو آنتی ژن ها شامل کمپلکس pyruvate dehydrogenase و کمپلکس 2-oxoglutarate dehydrogenase می باشند.

نتایج مثبت این آزمایش در بیماران مبتلا به سندرم CREST (calcinosis, Raynaud’s phenomenon, esophageal hypomotility, sclerodactyly, and telangiectasia)  و سایر بیماری های خود ایمن ممکن است مشاهده شود.

 

آنتی بادی علیه عضله صاف(ASMA)  :

این اتوآنتی بادی ها مستقیماً علیه اکتین، تروپونین و تروپومیوزین هستند. این آنتی بادی ها که به طور اختصاصی علیه عضلات صاف هستند اغلب در بیماری هپاتیت خود ایمن به وجود می آیند.

 

ANCA :

آنتی بادی هایی هستند که بر علیه آنتی ژن های موجود در گرانول های سیتوپلاسمی نوتروفیل ها و مونوسیت ها ساخته می شوند. این آنتی ژن ها شامل آنزیم های میلوپراکسیداز(MPO) و پروتئیناز 3 (PR3) می باشند.

ﭘﺮﻭتئینﻫﺎﻱ ANCA ﺑﺮ اﺳﺎﺱ اﻟﮕﻮﻱ ﻓﻠﻮئوﺭﺳﻨﺘﻲ ﻛﻪ ﺭﻭﻱ ﻧﻮﺗﺮﻭﻓﻴل های ﻧﺮﻣﺎﻝ اﻳﺠﺎﺩ می کنند ﺩﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪﻱ می شوند. ﺣﺪاﻗﻞ ﺩﻭ اﻟﮕﻮﻱ ﻓﻠﻮئوﺭﺳﻨﺘﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻤﺎﻳﺰ می باشند: ﻳﻚ ﻓﻠﻮئوﺭﺳﻨﺖ ﮔﺮاﻧﻮلار ﻣﻨﻆم ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳﻢ ﮔﺮاﻧﻮﻟﻮﺳﻴﺖ ( اﻟﮕﻮﻱ ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳﻤﻲ یا cANCA), و ﻳﻚ ﻓﻠﻮئوﺭﺳﻨﺖ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺻﺎﻑ و ﺭﻳﺰ ﮔﺮاﻧﻮﻻﺭ ﺩﻭﺭ ﻫﺴﺘﻪ ﮔﺮاﻧﻮﻟﻮﺳﻴﺖ ( اﻟﮕﻮﻱ اﻃﺮاﻑ ﻫﺴﺘﻪ اﻱ ﻳﺎ ﭘﺮﻱ ﻧﻮﻛﻠئاﺭ  یا pANCA). آنتی بادی های ANCA در بیماران مبتلا به واسکولیت خود ایمن مانند Wegener's granulomatosis (WG), microscopic polyangiitis (MPA) و یا انواع محدود به عضو آن مانند pauci-immune necrotizing glomerulonephritis مشاهده می شوند.