گلوتاریک اسیدمیا نوع1 ( یا گلوتاریک اسیدوریای نوع 1 ، یا "GA1"،"GAT1) یک بیماری اتوزومال مغلوب است که افراد مبتلا به این اختلال سطح کافی از آنزیم گلوتاریل کوآ دهیدروژناز(GCDH, EC 1.3.99.7) که به تجزیه اسید آمینه های لیزین، هیدروکسی لیزین و تریپتوفان کمک می کند را ندارند. ژن این آنزیم بر روی کروموزوم 19p13.2 قرار دارد و تاکنون بیش از 200 جهش ایجاد کننده این بیماری شناخته شده است. GA1 باعث کمبود کارنیتین ثانویه می شود، زیرا اسید گلوتاریک مانند سایر اسیدهای آلی، توسط کارنیتین سم زدایی می شود.
علائم بالینی:
سطوح بالای این اسیدهای آمینه و محصولات ناشی از فروپاشی آنها می توانند انباشته شده و باعث آسیب به مغز، به ویژه گانگلیون های پایه ای، مناطقی که به کنترل حرکت کمک می کنند، و درنهایت باعث ایجاد معلولیت ذهنی شوند.
شدت بیماری گلوتاریک اسیدمیای نوع I به طور وسیعی متفاوت است؛ بعضی از افراد به مقدار کمی تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرند، در حالی که ممکن است دیگر بیماران مشکلات جدی داشته باشند. در اغلب موارد علائم و نشانه ها در دوران نوزادی یا کودکی (حدود 6 ماه تا دو سال) در طی عفونت، گرسنگی، تب و...بروز می یابد ، اما در تعداد کمی از افراد مبتلا به این اختلال، علائم در نوجوانی یا بزرگسالی ظاهر شود.
بعضی از نوزادان مبتلا به گلوتاریک اسیدمیای نوع I با سر بزرگ و غیر معمول (macrocephaly) متولد می شوند. افراد آسیب دیده ممکن است دچار مشکلات حرکتی، اسپاسم، حرکات تند، سختی حرکتی یا کاهش تن عضلات را تجربه کنند. برخی از افراد مبتلا به گلوتاریک اسیدمیا دچارخونریزی در مغز یا چشم ها می شوند که می تواند با اثرات سوء استفاده از کودک اشتباه گرفته شود. کنترل دقیق رژیم غذایی ممکن است به کاهش پیشرفت آسیب عصبی کمک کند. استرس های ناشی از عفونت، تب و ... می تواند منجر به بدتر شدن علائم و نشانه ها شود.
تشخیص بالینی:
تشخیص پیش از شروع علائم می تواند از طریق برنامه های غربالگری نوزادان در کشورها اجرا شود. اگر این غربالگری ها دردسترس نباشد، تشخیص بیماری باید بر اساس یافته های بالینی انجام شود. تشخیص با تجزیه و تحلیل ژنتیکی یا بصورت بیوشیمیایی، با اندازه گیری تجمع گلوتاریک اسید (GA)، 3-هیدروکسی گلوتاریک اسید (3-OH-GA)، گلوتاکونیک اسید (به مقدارکمتر) و گلوتاریل کارنیتین (C5DC) مشخص می شود.
این ترکیبات می توانند در مایعات بدن (ادرار، پلاسما، CSF (و بافتها توسط کروماتوگرافی گازی / طیف سنجی جرمی (GC / MS) یا طیف سنجی جرمی دو طرفه یونی (MS / MS)،تشخیص داده شوند.
تشخیص زودهنگام
تست های قبل از زایمان می تواند با تجزیه و تحلیل ژنتیکی و بررسی آنزیم GCDH نمونه های کوریونی یا از طریق اندازه گیری سطح GA در مایع آمنیوتیک در خانواده های با خطر بالای این بیماری انجام شود. تست ژنتیک برای تشخیص زودهنگام ضروری است.
مشاوره ژنتیکی
مشاوره ژنتیکی به خانواده های دارای سابقه ی خانوادگی این بیماری توصیه می شود و باید همراه با آزمایش های ژنتیکی به خانواده های پرخطر ارائه گردد.
درمان:
درمان با محدودیت رژیم غذایی همراه با استفاده ازمکمل های خوراکی مانند L-کارنیتین و ریبوفلاوین ( به مقدارکمتر) در دوره درمان برای اکثر بیماران مورد استفاده قرار می گیرد. این استراتژی درمان به طور قابل ملاحظه ای موجب کاهش شدت انسفالوپاتی و در نتیجه مرگ و میر زودرس در بیماران مبتلا بهGA1 می شود. علاوه بر این، مطالعاتی در مورد موش های با کمبود GCDH، به عنوان یک مدل حیوانی برای GA-I، شواهدی ارائه شده است که رژیم غذایی با مقدار کم اسید آمینه لیزین و افزایش مصرف گلوکز باعث کاهش تجمع GAو 3-OH-GAدر مغز می شود و مکمل های کارنیتین موجب افزایش غلظت کارنیتین آزاد در مغز، کبد و پلاسما میشود.
همچنین داروهای نورولوژیکی ، مانند آنالوگ های آمینو بوتیریک اسید و ضدتشنج اسید والپروئیک ، در بیماران GA1 مورد استفاده قرار گرفته است و در بعضی بیماران باعث کاهش علائم شده است.
پیش اگهی
پیش آگهی بستگی به تشخیص به موقع و مداخله و درمان دارد. GA1 در حال حاضر به عنوان یک اختلال نورومتاوبولیکی قابل درمان شناخته شده است.
شیوع:
شیوع گلوتاریک اسیدمیای نوع I در حدود 1 در 100000 تولد است و در برخی گزارش ها شیوع آن به 1در30،000 تا 40،000 فرد رخ می دهد. شیوع بیماری در بعضی مناطق کانادا به 1 در 300 تولد می رسد.
Kolker, S., et al., Diagnosis and management of glutaric aciduria type I--revised recommendations. J Inherit Metab Dis, 2011. 34(3): p. 677-94.
.Yannicelli S, Rohr F, Warman ML. Nutrition support for glutaric acidemia type I. Journal of the American Dietetic Association. 1994 Feb 1;94(2):183-91.
Afroze B, Yunus ZM. Glutaric aciduria type 1–importance of early diagnosis and treatment. J Pak Med Assoc. 2014 May 1;64(5):593-5.
